Gierzwaluwnieuws 2017

Nieuws andere jaren: 2023  2022  2021  2020  2019  2018   2016  2015  2014   2013

Overige gierzwaluwpagina's - Contact 

Meer gierzwaluwen in Noord-Hollandse verzamelvluchten

2 november 2017

Dat is de (verrassende) conclusie van een vijfjarig telproject van Landschap Noord-Holland en het Gierzwaluwplatform Noord-Holland. Aanleiding voor het onderzoek was bezorgdheid over de veronderstelling van velen dat het slecht zou gaan met de gierzwaluw. Maar dat is erg lastig vast te stellen met broedplaatsenonderzoek. Er is een alternatieve methode bedacht om een beeld van "de populatie" te krijgen. Van 2012 t/m 2016 werden avondtellingen van vliegende vogels (zgn. "verzamelvluchten") vanaf hoge punten in steden georganiseerd. 67 vrijwilligers hebben op 15 uitkijkpunten (op 8 punten in alle vijf jaren) drie keer per jaar tussen 15 juni en 15 juli en minimaal drie maal per avond met een tussenpauze van 15 minuten geteld. De methode lijkt wat op de 388 puntentelling van 2011 in Friesland. Daar werd het maximum aantal tegelijkertijd aanwezige vogels tijdens 5 minuten rond 21.00 geteld, zie Friese gierzwaluwtellingen. Daarnaast werden rond de telpunten 18 routes gelopen om broedlocaties / kolonies te ontdekken. Verwacht werd dat daarmee mogelijk verklaringen voor een gevonden trend in de getelde aantallen op de uitkijkpunten gevonden konden worden.

Diverse aspecten bemoeilijkten de tellingen De aanwezige aantallen zijn sterk afhankelijk van de weersomstandigheden. Slecht weer gooide regelmatig roet in het eten. Ook de personele bezetting zorgde voor uitval van tellingen (er overleden b.v. drie tellers in de periode). Aantallen tellen is bovendien erg lastig (soms wel 600 vogels) en vijf jaar is eigenlijk toch nog te kort voor het vaststellen van een trend. Toch spreken de onderzoekers op basis van de analyses van de aantallen over een "opvallende stabiele tot licht toenemende eensgezinde trend die op de meeste locaties is vastgesteld". Opgemerkt wordt verder dat het gevonden patroon grotendeels in overeenstemming is met de landelijke MUS-telling van aantallen in avondvluchten. De conclusie is dan dat "we gezien het coherente beeld dat uit vrijwel alle locaties naar voren komt en de overeenstemming met het MUS-onderzoek, met vertrouwen kunnen stellen dat de resultaten van het telproject de huidige ontwikkeling van de populatie gierzwaluwen in Noord-Holland goed weergeeft".

Of die trend ook geldt voor het aantal broedvogels / nesten blijft echter onduidelijk. Er wordt gesproken over de trend van "de populatie", maar onduidelijk is of hiermee (ook) het aantal broedvogels wordt bedoeld. Vogels in verzamelvluchten bestaan uit een mengsel van broeders en niet broeders, in wisselende en onbekende verhouding.

Er worden verder waardevolle en interessante achtergronden geschetst over oorzaken van achteruitgang en verschuiving van het broedbestand en aanzetten gegeven om de ontwikkeling daarvan nog beter in beeld te krijgen. Op een aantal locaties worden de tellingen voortgezet voor meer inzicht in de trend.

- 5 en toen 10 jaar tellingen - bericht bij Landschapsbeheer

- Het onderzoeksverslag

Meer over tellingen en ontwikkelingen van de (broed)populatie bij broedbestand .

Soortenstandaard heet nu "Kennisdocument Gierzwaluw"

2 november 2017

Met de invoering van de Wet Natuurbescherming 2017 op 1 januari moesten ook de soortenstandaarden herschreven worden omdat nu de provincies bevoegd gezag zijn.  De achtergronden en aard van beschermingsmaatregelen en de hele wet- en regelgeving staat nu samengevat in het "kennisdocument Gierzwaluw". Hier down te loaden. In september 2020 is gestart met de eerste herziening die rond  februari 2023 wordt verwacht. Meer daarover op nieuwsbericht: Gierzwaluwnieuws 2022 .

Broedseizoen in fraai filmpje van 9 min.

24 juli 2017

Ad van Uchelen in Mijdrecht heeft al vele jaren een flink aantal bezette gierzwaluwnestkasten. Met camera's wordt het verloop van het broedseizoen nauwkeurig in de gaten gehouden. Met een kwaliteitscamera is nu een bijzonder fraaie samenvatting gemaakt van een volledige broedcyclus, vanaf de terugkomst uit Afrika tot het uitvliegen van twee jongen. 7 minuten op Youtube Gierzwaluwen in film "De Wilde Stad".

De nestkastenkolonie met veel camerabeelden van Ad: http://www.gierzwaluwenonline.nl/

Sterk geconcentreerde intocht 2017

18 juni 2017

Dit jaar was er een opvallend geconcentreerde intocht van de gierzwaluw. Die begint altijd eind april en half mei zijn de verreweg de meeste broedvogels wel binnen. Daarna komen tot eind mei-begin juni nog de eerste- en tweede jaarsvogels. Dit jaar zagen we een tamelijk unieke concentratie van de intocht rond 5 mei. Bij Breskens kwamen er op 5 mei 2.000 per uur en totaal 22.000 door ! Opeens werden van alle kanten de eerste vogels gemeld. Op de site waarneming.nl was dit duidelijk te zien (voorzover het aantal waarnemingen daar een goede maat is voor de werkelijkheid).

Vorig jaar was er een dag of vijf eerder een iets minder sterk geconcentreerde intocht. De lijntjes van de jaren 2010, 2012 en 2013 lopen tussen de uitersten van 2011 en 2016.

Weblinks

Bekijk hier de lijst van  alle waarnemingen in 2017. Klik op het blauwe rondje vòòr de waarnemingsregel voor meer details, kies bovenaan een andere datumreeks.

Op dit kaartje staan de locaties waar in 2017 bezette nesten zijn gemeld: bezette nesten 2017.

Bij trektellen.nl kun je op deze pagina zien hoeveel gierzwaluwen er gemiddeld per uur op de diverse telposten  zijn doorgekomen.

Op de pagina fenologie staan mijn bespiegelingen over de vraag of de gierzwaluw steeds vroeger in het land aankomt (waarschijnlijk niet, of nauwelijks).

Voor het eerst in Nederland een siberische gierzwaluw

13 juni 2017

Gisteren 12 juni is in Zeeland bij Westkapelle voor het eerst een siberische gierzwaluw waargenomen. Experts zijn aan de hand van de foto's zeker dat het deze soort is, een apus pacificus (Pasific swift). Bekijk hier de melding met foto's op https://waarneming.nl/waarneming/view/139900480 .

Hij broedt in Siberië, Japan en noordelijk China en overwintert in zuidoost Azië en Australië.

In Europa is hij een keer of 20 gezien, o.a. in Engeland, Denemarken (2013), Zweden, Spanje, de VS en Nieuw Zeeland. Hier het verslag van waarnemer Thomas Luiten. Meer over broed- en overwinteringsgebied op Wikipedia-Pacific Swift .

Aziatische gierzwaluw landt in Canada

7 juni 2017

De huisgierzwaluw broedt en overwintert in zuidoost Azië (zie kaart leefgebied ) maar deze zomer werd er eentje uitgemergeld en dood gevonden aan de Canadese westkust. Nooit eerder werd deze vogel (de House Swift, Apus Nipalensis) buiten Azië aangetroffen. De vogel is in een museum in Vancouver te zien. Zie Nederlands bericht. En bericht in Science Daily.com . Slecht een keer belandde een Europese gierzwaluw, Apus apus in Suriname.

Winterverblijf van Spaanse gierzwaluwen

2 juni 2017

Ook de Spaanse gierzwaluwen vliegen negen maanden dag en nacht door in het winterverblijf in zuidelijk Afrika. Meer ..........

Eerste gierzwaluwtil in Fryslân

13 mei 2017

In het centrum van IJlst is een gierzwaluwhotel met 36 nestkasten in gebruik genomen. Hij staat op een parkeerplaatsje, heeft lokgeluiden, vier on-line webcamera´s en een eigen website.  Bericht in Leeuwarder Courant. Op deze pagina alles  over de 22 gierzwaluwtillen in Nederland en een aantal in het buitenland.

Nieuw gierzwaluwhotel in Waddinxveen

9 mei 2017

In een grote nieuwbouwwijk in Waddinxveen is begin mei de negende gierzwaluwtil van Nederland in gebruik genomen. Ze vliegen er al in de buurt en er is een lokgeluideninstallatie actief zodat de kans op een spoedige vangst zeker aanwezig is. Maar t/m 2021 is er nog geen bezetting geconstaterrd.

Alles over de 22 gierzwaluwtillen

303 nestkasten Hoog Catharijne

21 april 2017, update 27 december 2022

Het voormalige gebouw van V&D aan de Rijnkade in Utrecht wordt van binnen en van buiten gerenoveerd met o.a. nieuwe gevelbekleding. De broedplaatsen van vele paartjes gierzwaluw zijn onbereikbaar geworden. Ter vervanging zijn aan de zuidwest- en noordoostzijde per zijde 25 tijdelijke nestkasten opgehangen. Voor 1 april 2018 moeten op de bovenste opbouw 300 definitieve nestkasten opgehangen worden, verdeeld over de zuidwest-, noordoost- en zuidoostzijde.

Hieronder het pand in mei 2018 met de  locaties van een aantal voormalige nesten (rode en blauwe cirkels). Tussen de twee grijze luchtkokers tegen de bovenrand van de witte opbouw zijn 25 tijdelijke nestkasten te zien. Die hangen ook aan de andere kant.

In mei 2018 vlogen er tientallen vogels langs de gevel op zoek naar de verdwenen nesten.

Het lijkt erop dat de uitvoering niet goed is voor de giertjes. De tijdelijke kasten hangen op een ongelukkige plaats en zijn mogelijk niet voldoende tegen hitteontwikkeling beschermd. De plaatsing van de definitieve kasten is vertraagd en zijn mogelijk ook niet hittebestendig. Aan de noordoostzijde staan de steigers nog tot zes-hoog.

De kolonie was al lang bekend bij de groep vrijwillige gierzwaluwspotters van Utrecht. Zij trok twee jaar geleden al aan de bel en zoekt nu naar antwoorden op veel vragen. Het project bleek al vrij snel mislukt, in 2022 was er nog steeds geen enkele kast bezet, details en laatste ontwikkelingen op de Utrecht-pagina.

Massale binnenkomst op 5 mei

6 mei 2017

Rond 5 mei zijn opeens enorme aantallen gierzwaluwen binnen gekomen. Op de trektelpost Breskens in Zeeland werden er 21.000 geteld. Dat was te merken bij de diverse nestkasten die van camera´s zijn voorzien. Op heel veel plaatsen werden de eerste verkenners en slapers opgemerkt. Ook op de webcampagina zijn diverse kasten al met een enkele of zelfs een paartje bezet, bekijk ze op de webcampagina.

Schitterend beeld van gierzwaluwnestkast op Beleef de Lente

30 april 2017

In de Amsterdamse Oranjekerk zijn een flink aantal nestkasten voor gierzwaluwen achter de galmgaten ingebouwd. In 2013 kon men daar met een webcam van Beleef de Lente de bezetting volgen. Dit jaar is er weer een cam actief en op 29 april kwam de eerste vogel er voor het eerst een kijkje nemen. Zie de clip. Op 5 mei arriveerde de eerste slaper maar daarna verdwenen ze weer. Maar op 16 juni was er weer nieuwe bezetting, mogelijk een jong paartje dat pas volgend jaar tot broeden komt. 

De prachtige Poolse kleurenwebcam is ook weer actief dit jaar. Volg het broedsel op http://jerzyki-webcam.pl/Webcam. Er staat ook een erg fraai samenvattend filmpje met het verloop van broedseizoen 2016.

Een lijst met alle 35+ webcams gierzwaluw staat hier.

De eerste gierzwaluwen 2017 boven Nederland

15 april 2017

Zondag 26 maart werd in de Amsterdamse Spaarndammerbuurt (wat mij betreft zeer waarschijnlijk) de eerste (overvliegende) gierzwaluw van dit jaar gezien. Geen bewijsfoto maar uit de toelichtingen maak ik op dat het een echte was. Bekijk de details op eerste gierzwaluw 2017.

Op 4 april werd er eentje in Mijdrecht gezien en op 6 april in Den Bosch. Op 15 april waren er opeens enige 10-tallen waarnemingen. Bekijk hier alle waarnemingen van dit jaar.

Andere Europese waarnemingen staan op https://observation.org/soort/view/97.

Woningbouwvereniging Woonstede in Ede schenkt 100 gierzwaluwnestkasten aan de plaatselijke stadsvogeladviseurs. U kunt zich aanmelden als er ook eentje wilt: gierzwaluwkasten Ede.

In de Wijchense nieuwbouwwijk Oostflank zijn 10 neststenen ingemetseld. Meer ........

Vogelwerkgroep Zutphen is gestart met de plaatsing van 30 nestkasten voor gierzwaluwen in Warnsveld, Zutphen en de Hoven. Er zullen ook lessen worden gegeven op een aantal lagere scholen. Meer info in het bericht van Contact Noord  en hier over nestkasten op scholen en bijbehorende lessen: Contact Zutphen-Warnsveld.

De werkgroep telde in 2003 voor het eerst de natuurlijke nestplaatsen in Zutphen. Vanaf 2011 gebeurt dat jaarlijks. Er worden steeds meer nesten gevonden. Het aantal gespotte invliegers steeg van 119 in 2011 naar 141 in 2015. Alle details van de telresultaten staan op de website van de werkgroep.

Gierzwaluwen broeden van Ierland tot in China en van Noord-Noorwegen tot noordelijk Afrika. Hoe zuidelijker ze broeden hoe eerder ze terugkomen uit het winterverblijf in zuidelijk Afrika. En hoe noordelijk hoe later ze in de herfst naar het zuiden trekken.

Een van de eerste plaatsen waar ze gemeld worden is Tel Aviv omdat daar een zeer actieve beschermgroep aanwezig is die vanuit het hele land op de hoogte wordt gehouden. Vandaag kwamen er meldingen uit het midden van het land en uit Tel-Aviv. Ook in Marrakesh is vandaag de eerste broedvogel gesignaleerd. Over de trekroute van NL - gierzwaluwen.

Nestkasten boven het gipswerk met nestingangen. Er zit ook een kolonie bij het terras van het Alhambra Palace Hotel, zie filmpje op Youtube.

Tweehonderd jaar geleden, in 1829 bezocht Washington Irving het Alhambra dat toen sterk in verval was. Er leefden veel zwervers en armoedzaaiers. Op de vervallen torens zag hij mannen met hengels en een insect aan het haakje. Deze "zonen van het Alhambra" vingen met dit "vissen naar sterren" zwaluwen en gierzwaluwen die er "broeden en bij duizenden rondvliegen". Hij beschreef het tafereel in zijn boek "Tales of the Alhambra" van 1832, zie de pdf , p. 45.

+++++++++++++++

jaaplangenbach@ziggo.nl