Gierzwaluwen Rivierenwijk

 

 

Spuistraat 64. Een van de 19 adressen met elk vijf neststenen in de Rivierenwijk. In 2022 waren er ca. 33 van de 95 bezet.

Zie ook: nrs. 61 t/m 70 in de tabel met Utrechtse kunstnestprojecten.

 

 

 

Meer over gierzwaluwen in Utrecht

- Bezetting alle kunstnesten Utrecht '18-'22

- Tien jaar nesten zoeken in Utrecht

- Kunstnesten in de Middeleeuwen

- 1e nesten Leidsche Rijn 2017 en 2021

- Broedplaatsen in Wijk C

 -TOP-5 hotspots gierzwaluwspektakel

 

 

 

 

 

Gierzwaluwnieuws 2023

Overige gierzwaluwpagina's en contact

 

 

Een geslaagd kunstnestproject

 

Door renovatie en isolatie van de wijk zouden in 2020 ca. 19 gierzwaluwnesten verloren gaan. Op 19 adressen zijn door woningcorporatie Mitros (nu Woonin) daarom, na goedkeuring van het plan door de provincie Utrecht, (Ontheffing Wnb 14-10-2019) in februari 2019 elk vijf neststenen in de kopgevels ingemetseld. Totaal dus 95 stuks, type IB GZ 03 van Vivara Pro. Er is dus een "opschaalfactor" van 1:5 volgens het advies uit de (voormalige) Soortenstandaard Gierzwaluw 2014 aangehouden.

 

Ik ontdekte het project pas op 30-6-2022 tijdens de zoektochten naar kunstnesten door de stad. Toch konden nog bij 29 neststenen in- en/of uitvliegers gezien worden. Maar het zijn er waarschijnlijk wel meer. Het kost nogal wat tijd om ze allemaal te controleren. Op grond van beelden met een endoscopische camera zijn er (netto)  vier kasten extra "bezet verklaard", dus totaal 33 bezette neststenen van de 95. Het is waarschijnlijk de grootste kunstnestenkolonie van Utrecht.

 

 

De 19 adressen met 5 neststenen (cijfer is aantal in 2022 bezet van de vijf)  en 19 door renovatie verdwenen gierzwaluwnesten.

 

De resultaten met de camera zijn hier nog niet in verwerkt !

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Een groepje bewoners bestiert een groot plantsoen in de wijk. Van daaruit heb je mooi zicht op het luchtruim met grote vluchten gierzwaluwen boven de kolonie. Besloten is de tuin het "Gierzwaluwplantsoen" te noemen en men liet een er een fraai infobord bij maken.

 

 

 

Voor de wijkbewoners die helpen bij de controles

 

Onderzoek bezetting 2023

Er is goede kans dat de kolonie dit jaar de grootste kunstnestkolonie van Utrecht zal zijn. Dat was vorig jaar Hartingstraat/v. Schendelstraat met 38 bezette neststenen en 100% bezet.  Maar dat moet nog wel 'even' aangetoond worden. Het kost nogal wat tijd maar buurtbewoners willen helpen. We verzamelen op donderdag 15 juni om 21.00 u. bij de vuilcontainers voor Beerzestraat 33 voor uitleg over de gang van zaken.

 

Jaap Langenbach zal in een kwartiertje uitleggen hoe je het vaak raadselachtige vlieggedrag van de gierzwaluwen moet duiden, hoe je efficiënt bezetting kunt controleren en welk type waarneming als bewijs voor een bezet nest telt. Daarna gaan we de wijk in om invliegers te betrappen. Eerst met de groep voor oefening en demonstratie en daarna in groepjes van twee (of een) bij een aantal adressen. Einde uiterlijk om 22.30 als de gierzwaluwen 'op stok' gaan. We hebben dan nog ruim een maand om de rest te vinden.

Alleen bij (mot)regen gaat het niet door en doen we het op 22 juni.

 

Lees hier de oproep in Buurtkrant de Rivier-Dichter.

 

Claim je adres(sen) !

 

In de tabel hieronder staan de 19 adressen met elk vijf neststenen en de bezetting in 2022 en 2023. Controleer of de bezette kasten van 2022 ook in 2023 weer bezet zijn en van de overigen of zij dit jaar voor het eerst bezet zijn. Blauwe adressen worden door iemand onderzocht, de rest is nog niet geclaimd. Voorkom dat we dubbel gaan zoeken, claim een adres en meldt dat z.s.m. bij jaaplangenbach@ziggo.nl of 06 3849 7474. En meldt daarna voor 15 juli de gevonden bezettingen. Beste zoektijd  tussen 21.00 en 22.45 uur. Aanhakers en langsvliegers tellen niet ! Alleen invliegers die minstens een paar minuten binnen blijven worden gezien als bezet nest. Kastennummering van linksboven naar rechtsonder, zie foto. Gevels op de hoek hebben het adres van de rechter deur.

 

Bezette kasten 2022- 2023

 

Kastnummer:   

1

2 3 4 5 Totaal
 

'22

'23 '22 '23 '22 '23 '22 '23 '22 '23 '22 '23
Beerzestraat 33     bezet   bezet bezet         2 1
Geleenstraat 27     bezet       bezet       2  
Geulstraat 3 bezet       bezet   bezet   bezet   4  
Gouwestraat 2 bezet   bezet               2  
Gouwestraat 4                 bezet   1  
Gouwestraat 38 bezet   bezet   bezet           3  
Merwedestr. 46     bezet         bezet bezet   2 1
Scheldestraat 25     bezet           bezet   2  
Scheldestraat 51         bezet       bezet   2  
Scheldestraat 53             bezet       1  
Scheldestraat 63             bezet   bezet   2  
Scheldestraat 65                        
Spuistraat 24 bezet bezet             bezet bezet 2 2
Spuistraat 26 bezet                   1  
Spuistraat 32     bezet               1  
Spuistraat 46     bezet               1  
Spuistraat 52                        
Spuistraat 64     bezet       bezet   bezet   3  
Waalstraat 227         bezet       bezet   2  

 Totaal

5 1 9   5 1 5   9   33 4

Aantallen 2023 zijn uiteraard nog voorlopig. Zolang er niet 5 bezet zijn op een adres kan het meer worden.

 

Geleenstraat 1, achterkant, met nummering

 

Op Geleenstraat nr. 1 hangen al een jaar of 6? aan de achterkant 11 nestkasten op de gevel die vanaf de straat niet te zien zijn. Daar moet nog apart wat voor geregeld worden met bewoners die het van de overkant goed kunnen bekijken. Liefhebbers? In 2022 waren er ca. 3 bezet maar misschien meer. Wie weet er iets over de bezetting van voor 2022 ?

 

Faunaonderzoek

Bij het faunaonderzoek door ecologisch adviesbureau Movares werden 19  gierzwaluwnesten gevonden op Gouwestraat 3 (2 nesten), 7, 9 (2 nesten), 21, 25, 34 (2 nesten), 36, 40, Merwedestraat 38, 50 (2 nesten), 58 en Spuistraat 23, 24, 26 en 30, totaal dus 19.  De nestingangen zaten voornamelijk achter loodslabben bij dakkapellen. Ook na de renovatie wordt hier en daar nog naast dakkapellen gebroed. Op zes andere locaties werden ook nesten gevonden maar deze werden niet door de werkzaamheden aangetast.

 

Lokgeluid

In seizoen 2019 en 2020 zijn volgens de Ontheffing Wnb 14-10-2019 bij een aantal (alle?) locaties lokgeluiden afgespeeld.  Het is niet bekend wanneer de eerste bezettingen plaatsvonden, dat is geschat. Waarschijnlijk in 2019 nog geen broeders of zeer sporadisch omdat in dat jaar de 'natuurlijke' nesten nog beschikbaar waren. Maar een nestzoekende puber zou verleid kunnen zijn door het lokgeluid. Heeft iemand daar wel eens iets van  vernomen ?

 

Resultaten cameracontrole

Om tijd te besparen voor de controle op bezetting en extra informatie te vergaren over de inhoud van de kasten is een endoscopische camera op een telescoopstok ontwikkeld. Info over de gebruikte apparatuur op de pagina over nesten zoeken.

 

Op 8 en 9 april 2023 is de camera op zes adressen getest. Dat leverde wat determinatieproblemen op want wat kan duidelijk als een gierzwaluwnest beschouwd worden en wat niet? Ik ken nesten als een mooi glad gemetseld kommetje maar ik vond veel rommelige kastinhoud met vooral veel mos, van mezen of huismussen? Slaapplaats geweest en nu ook nestelend? Ik zag twee koolmezen ergens kasten inspecteren. Achtergebleven gierzwaluwpoepjes (is bewijs voor uitgevlogen jongen) waren vaak afwezig terwijl wel invliegers waren gezien, of waren de poepjes niet te zien door afdekkend mos? Het zicht op de nestkom ontbreekt soms.

Het is beter om de controle na het broedseizoen te doen, half augustus. De nesten zijn dan nog vers en er is nog geen 'troep' van nestelende of winterslapende mussen en mezen. Als dat er wel is, was er geen gierzwaluw.

 

 

Spuistraat 24 met lege kast nr. 4 en voorgevormde nestkom.

 

In de neststeen is aan de 'donkere' kant een ondiepe nestkom in de bodem uitgespaard. Daar is de camera ongeveer op gericht. Het is bekend dat de gierzwaluw dat een zeer aantrekkelijke plek vind om met de nestbouw te beginnen.

 

Hieronder de bevindingen in de 30 kasten.

 

Gouwestraat 38. Alleen bij nr. 2 en 3 invliegers gezien. In nr. 1 zat een duidelijke nestkom, maar geen poepjes. In nr. 2 en 3 rommelig nest te zien, van vooral mos en grove strootjes, zonder duidelijk kommetje.  Nr. 4 en 5 waren schoon leeg.

 

Gouwestr. 38 nr.1 Duidelijk kommetje van juist formaat, mossig, geen poepjes. Determinatie: gierzwaluw maar toch wat onzeker. Deze zomer kijken of ze er naar binnen gaan.

 

Conclusie: 3 in plaats van 2 bezette nesten, met invliegers als doorslaggevend bewijs.

 

 

Scheldestraat 53/Gouwestraat 1.

Geen invliegers gezien. In kasten 1, 2, 3 en 5 niets wat op een nest leek, maar de bodem lag wel bezaaid met honderden isoleerbolletjes. In nr. 4 zat een duidelijk gierzwaluwnest en ook wat achtergebleven poepjes maar geen enkel isoleerbolletje (de kast zit op de scheiding van de twee hoekwoningen). Of opgegeten omdat de vogels denken dat het poepjes zijn, want daar lusten ze wel pap van?

Conclusie: 1 in plaats van 0 nesten en woningcorporatie Woonin moet eens naar de isolatiemethode kijken.

 

 

Scheldestraat 25. Geen invliegers gezien.

Duidelijke nestkom in 2 met mos en veertjes en een paar poepjes. Heel veel mos / strootjes in nr. 5, geen kommetje of poepjes maar zicht beperkt. 1, 3, en 4 leeg, flink wat isoleerkorrels in 3 en 4.

Conclusie: niet 0 maar 2 nesten.

 

 

Spuistraat 24. Invliegers gezien in 1, 2 en 3.

Kast nr. 1 (foto) met gierzwaluwpoepjes, veertjes, nest achterin. Waarschijnlijk ook nest in nr. 5 met wat poepjes maar erg mager nestje. Rest schoon leeg.

Conclusie: 2 in plaats van 3 nesten.

 

 

Spuistraat 46. Geen invliegers gezien in '22.

Kasten 1 en 5 leeg, magere nestkom met veel poepjes in 2 (foto), veel mos en rommelig strootjes maar geen poepjes in 3, heel klein hoopje mos in 4, geen poepjes.

Conclusie: niet 0 maar 1 bezette kast.

 

Spuistraat 52. Geen invliegers gezien.

Kasten 1 en 2 schoon leeg.

Kast nr. 3 (foto) terecht niet als gierzwaluwnest genoteerd?

Veel mos en strootjes in 3 en 4 maar veel minder in 5 en zeker geen nestkom en ook geen poepjes in 4 en 5.

Conclusie: 0 nesten blijft 0.

 

 

Samenvattend:

In de zomer van 2022 werden op grond van waargenomen invliegers (vanaf 30 juni) 5 bezette kasten (van de 30 op de zes bekeken adressen) als bezet genoteerd. Met de camerabeelden blijkt dat dat er ongeveer 9 zouden kunnen zijn.

 

- Wel invlieger, geen nest: 2

- Geen invlieger, wel nest: 6

- Wel invlieger, wel nest: 3

- Geen invlieger, geen nest: 19

 

Kortom, 22 van de 30 (73%) waren goed op basis van waargenomen invlieggedrag.

 

 

Overtredingen Wet natuurbescherming

 

De handhaving van de Wet natuurbescherming, Wnb  wordt voor de provincie Utrecht uitgevoerd door rudutrecht.

Het komt nog steeds voor dat het hele jaar beschermde nesten van de gierzwaluw zonder ontheffing van verbodsbepalingen in de Wet Natuurbescherming (Wnb) onbruikbaar worden gemaakt door verbouwingen, sloop of na-isolatie. Dergelijke overtredingen of niet voldoen aan de voorschriften in een ontheffing van die verboden, kunnen in de provincie Utrecht gemeld worden op handhaving-wnb@rudutrecht.nl . Voor de melding kan ook een e-formulier gebruikt worden, dat staat hier. Bellen kan 24/7 met 0800-022 5510 , ook als spoed is vereist omdat de werkzaamheden nog gaande zijn.

Meer over wetten, regelgeving en bescherming van de gierzwaluw op: wetten en regels.

 

Jaap Langenbach, Willemstraat 38

3511 RK Utrecht

06-3849 7474

jaaplangenbach@ziggo.nl