De gemeentepagina over de gierzwaluw lijkt te dateren
uit de tijd van voor de Wet natuurbescherming. Voor kennis wordt verwezen
naar de Soortenstandaard uit 2014 ! (dat is nu
Kennisdocument Gierzwaluw,
juli 2023). Ernstiger is dat wordt gedaan alsof je zonder je aan de wet te houden maar je gang kunt gaan met renoveren en slopen
als je "maar een beetje oplet". En dat je een gierzwaluwnest
zelfs kunt vernielen als je naar eigen inzicht maar ergens een vervangende nestkast
ophangt. Daarvoor worden zelfs de al jaren, in feite verboden
gierzwaluwdakpannen
nog aanbevolen !
Wettelijk vereist onderzoek door een
deskundige is ook niet nodig! De renoveerder wordt daarvoor verwezen naar de
kaart
"natuur in je buurt".
Een vreselijk lastige site. Maar na veel gepuzzel blijkt dat je een adres kunt intypen waarna een lijst
van voorkomende soorten planten en dieren verschijnt, binnen
een te kiezen afstand van maximaal 100 meter. Ik heb
hem eens getest voor een paar adressen met bekend gierzwaluwnest dat ook in
waarneming.nl is ingevoerd. Er verschijnt een enorme lijst met
waarnemingen van tongvarens, zwarte roodstaarten, boomkruipers en koolmezen maar geen of
slechts een enkele gierzwaluw, 90 meter of nog verder weg ! De verbouwer kan
zonder maatregelen zijn gang gaan! De gierzwaluwkolonie in het politiebureau
aan de Kroonstraat is op deze kaart ook niet te vinden, ondanks vele meldingen
in waarneming.nl .
Er staat bij dat de kaart niet compleet is,
maar de bewering dat na invoeren van een bezet nest op waarneming.nl de
soort in de kaart zal verschijnen is dus onjuist. De kaart moet ook gebruikt
worden door particulieren die hun woning willen na-isoleren in
het kader van de Provinciale ontheffing Pre-SMP. Zie:
natuurvriendelijk isoleren
voor particulier .
Broedplaatsen in waarneming.nl
Zie waarneming.nl:
alle
waarnemingen 2023 met code "bezet nest"
in Utrecht-stad. Klik op de datum vooraan in de waarnemingsregel voor
details.
En hier staan ze op deze kaart. Klik de blauwe dots voor details.
Sommige nestlocaties kun je vinden door de code
"nestindicerend gedrag", "waarschijnlijke nestplaats" of "bezet nest
met jongen" te kiezen.
Beleid gemeente Utrecht
Net als inmiddels bijna iedere gemeente wil ook Utrecht 'diervriendelijk bouwen en renoveren'
bevorderen. Bij nieuwbouw van gemeentepanden, bij scholen en bij projecten
op door de gemeente uitgegeven gronden worden daartoe b.v. verplichtingen opgelegd
voor
het aanbrengen van kunstnesten voor gierzwaluwen. Zie voor gerealiseerde
projecten en bezetting:
https://gierzwaluw.website/Utrecht.html. Er functioneert sinds 2016
ook een
Soortenmanagementplan.pdf voor
gemeentelijk vastgoed en gebouwen op gemeentelijk uitgegeven grond. Bouwers
krijgen daar de opdracht om o.a. kunstnesten voor gierzwaluwen aan te brengen.
Ontheffing voor particuliere isoleerders
De gemeente kreeg in het kader van de
provinciale PRE-SMP regeling
een ontheffing voor na-isolatie van particulier grondgebonden woningbezit.
Het is een ontheffing voor maximaal twee
jaar van het verbod volgens art. 3.1 , 2e lid, van de Wet natuurbescherming, te
weten het "opzettelijk beschadigen en vernielen van nesten en rustplaatsen van
de huismus en de gierzwaluw" voor particuliere grondgebonden woningen van voor
1992 met een energielabel C t/m G.
Hier staan de aanwijzingen van de gemeente voor
deelname aan de regeling:
natuurvriendelijk isoleren.
Maar die pagina kun je beter overslaan want de informatie klopt beslist niet met
de voorschriften in de verleende ontheffing.
Meer daarover hier bij
overzicht stand van zaken Pre-SMP
voor Utrechtse gemeenten.
In de beschikking van de provincie Utrecht van 2
mei 2023 staan wel de juiste details en voorschriften
bij
de ontheffing Wnb gemeente
Utrecht,
met name bijlage 4.
Hier de officiële bekendmaking.
Goedkope nestkasten
Vanaf 2007 zijn aan
belangstellende bewoners goedkope nestkasten beschikbaar gesteld. Dat begon in 2006
in de wijk Voordorp met
een deskundige begeleidende wijkbewoonster, een extern adviseur (die o.a.
het kastmodel "Voordorp" ontwierp) en met
toepassing van lokgeluid. Er wordt nog steeds goed gemonitord. In 2023 (dus na
16 jaar) waren er 15 van de 74 kasten (verspreid over ca. 45 adressen) bezet.
Over de bezetting van de overige
'gemeentekasten' is niet veel bekend, de adressen zijn niet bijgehouden.
Maar ik heb er (naast Voordorp) 21 op 16 adressen teruggevonden.
Daarvan was er in 2023 eentje bezet.
Het blijkt overigens ook in het
algemeen dat nestkasten aan eigen woonhuis geen succes zijn. Afgezien van
Voordorp bleek dat van de totaal 163 kasten aan woonhuizen er in 2023
slechts 8 bezet waren, zie
bezetting
kunstnesten Utrecht 2018-2023.
In een aantal Brabantse gemeenten werden al
vele jaren meer dan 1.500 nestkasten aan bewoners uitgedeeld. Ook hier gaat
het niet om bezettingsrendement maar om "de burger erbij betrekken", zie
Brabantse
nestkastenprojecten.
Er zou gemonitord worden maar van de resultaten is nog niets bekend.
Big 30
De gierzwaluw hoort bij de dertig soorten (flora en fauna) die de gemeente gaat monitoren als indicatoren
voor
de biodiversiteit in de stad. Zie artikel in
DUIC, 3-11-2021.
De jaarlijkse zoektochten door vrijwilligers naar gierzwaluwnesten is
echter niet omvangrijk en systematisch genoeg om daar iets over voor- of
achteruitgang uit af te kunnen leiden.
De stand van zaken wordt daarom beoordeeld aan de
hand van de MUS-tellingen; het Meetnet Urbane Soorten van Sovon. Dat zijn drie
tellingen per seizoen van het aantal rondvliegende vogels (hoogste aantal dat
tijdens 5 minuten tegelijkertijd wordt gezien) op twaalf locaties per
"MUS-plot". Dat is een postcodegebied van 4 cijfers. Een stuk of 10 van de ca. 40
MUS-plots in de gemeente worden nog niet geteld, met name
in Lombok, Ondiep en Zuilen. Als je ook wilt
"Mussen", zie
Project MUS van Sovon.
Volgens het
duurzaamheidsverslag 2021, p.
21/22 en 25
van de gemeente is de
stand van de gierzwaluw, op basis van MUS-tellingen
2007 t/m 2021 in Utrecht ,"stabiel".
Duurzaamheidsverslag 2022
In het verslag over 2022 staat op p. 24 e.v.
dat de trend van de gierzwaluw in Utrecht nog steeds "stabiel" is, maar wel op
80% van het niveau van 2007. De landelijke trend is licht dalend met een
jaarlijkse afname van minder dan 5%. Dit is gebaseerd op het telproject MUS van
Sovon.
In het kader van "natuurinclusief bouwen" worden
projectontwikkelaars opgedragen voorzieningen voor gierzwaluwen (en huismussen
en vleermuizen) te treffen.
In dat kader staan voor 2024 voor deelgebied
Leeuwesteyn in Leidsche Rijn 63 nestkasten gepland en in Leidsche Rijn -
Centrum 185. Alle details op
kunstnesten Leidsche Rijn. In ontwikkelingsgebied Cartesius-deel 01 worden 56 kasten
ingebouwd.
Big 5 voor Merwedekanaal
Voor de "supergroene", "natuurinclusieve"
nieuwbouwwijk Merwedekanaal (6.000 woningen en ook 6.000 "huizen" voor dieren) wordt een
"Big Five" nagestreefd (vleermuizen, gierzwaluw, egel, kleine zangvogels en
insecten). Zie voor de ontwerpvisie en de aanpak
gesprek met ecologisch ontwerper Gideon
Vreeman (voormalig stadsecoloog Utrecht,
nu in Amersfoort).
Overtredingen Wet
natuurbescherming
De handhaving van de Wet natuurbescherming, Wnb
wordt voor de provincie Utrecht uitgevoerd door
rud utrecht.
Het komt nog steeds voor dat het hele jaar
beschermde nesten van de gierzwaluw zonder ontheffing van verbodsbepalingen
in de Wet Natuurbescherming (Wnb) onbruikbaar worden gemaakt door
verbouwingen, sloop of na-isolatie. Dergelijke overtredingen of het onjuist
of niet voldoen aan de voorschriften in een ontheffing van die verboden kunnen in de
provincie Utrecht gemeld worden op
handhaving-wnb@rudutrecht.nl
. Voor de melding kan ook een e-formulier gebruikt worden,
dat staat hier.
Bellen kan 24/7 met 0800-022 5510 als spoed is vereist omdat de
werkzaamheden nog gaande zijn.
Meer over wetten, regelgeving en bescherming op:
wetten en regels.
Broedplaatsen Wijk C
17 november 2022
Ik woon sinds 29 mei 2020 in Wijk C van de
Utrechtse binnenstad, Willemstraat 38 en houd er de broedvogelstand in de
gaten.
In de 70 en 80-er jaren van de vorige eeuw is
er veel gesloopt in de wijk en het ziet er naar uit dat er nog maar een paar
broedpaartjes zijn. In 2022 werden drie adressen met 5-6 nesten gevonden.
Broedplaatsen
1. Willemstraat 12, bovenste verdieping in de
dakknik, rechts van de dakkapel.
Details in
waarneming.nl .
Invliegers gespot van 2020 t/m 2023.
Ingang derde nest, 3e verdieping, zijde Paardenveld
van Politiebureau Kroonstraat.
