Gierzwaluwnieuws 2025

 

 

 

Gestrand bij de nestkast op het balkon van Louis-Philippe Arnhem in Leuven.

 

 

Gierzwaluwpagina's

100 soorten

Bescherming

Aankomst- en vertrekpatronen 2015-2023

Broedvogelbestand

Camera in nestkast

Fenologie van 1e aankomst

GBN

Kunstnesten

 Leefwijze

Lokgeluiden

Maarssen, broedbestand

Nachtvliegen

Nederlandse kunstnestprojecten (295 stuks !)

 

Nesten zoeken 

Opvang  Tillen  Trekroutes 

Utrecht, nestkastbezetting '18 - '23

Utrecht, Rivierenwijk, 50 van 95 stenen bezet

Utrecht, Leidsche Rijn, kunstnesten

Utrecht, gierzwaluwen, overig

Webcams

Weblinks

Wet- en regelgeving

Woudsend, broedbestand, nestkasten

 

Contact: jaaplangenbach@ziggo.nl   06 -3849 7474.

Willemstraat 38, 3511 RK, Utrecht. 

BlueSky: https://bsky.app/profile/kortemozart.bsky.social

 

 

Bescherming in gemeente Westland

 

14 januari 2025

In de gemeente Westland wordt in 2025 voor het vierde jaar veel onderzoek en bescherming gedaan aan dakbroeders en vleermuizen. De natuurlijke gierwaluwnesten en de nestkastbezetting wordt in alle dorpen in kaart gebracht.

Op woensdag 22 januari 2025 is er in Wijkcentrum 't Anker een tweede infoavond (de 1e was op 14-1 in Naaldwijk) voor iedereen die er meer van wil weten en/of mee wil helpen bij de werkzaamheden en/of zelf een kast aan huis wil hebben. Zie info over de avond.

Op de projectenpagina staat een samenvatting van de telresultaten en andere bevindingen in de voorgaande jaren.

 

Verplichte nestkasten in alle nieuwbouw geschrapt, of toch niet ?

 

4 januari 2025

Eind vorig jaar besloot minister Keijzer om toch geen verplichting voor nestkasten in alle nieuwbouw vast te leggen. Die was door haar voorganger al tot in detail voorbereid. Er kwam echter flink protest tegen het voornemen en op 17 december nam de Tweede kamer een motie aan (71 tegen 70) waarin gevraagd werd de verplichting toch in te voeren. Onduidelijk is nog steeds (4-1-'25) of de motie wordt uitgevoerd en in welke vorm. Er is in ieder geval nu nog geen verplichting actief. Zie bericht NOS: toch verplichting ?

 

De minister maakte op 28 november 2024 in een brief aan de Tweede Kamer bekend dat de voorgenomen regelgeving voor het verplicht aanbrengen in alle nieuwbouw en bij ingrijpende renovatie van nestkasten voor gierzwaluw, huismus en vleermuizen per 1-1-2025 niet wordt opgenomen in de Omgevingswet. Het besluit is gebaseerd op het regeerprogramma waarin staat dat in de bouwregelgeving voor woningen geen nieuwe duurzaamheidseisen worden opgenomen. Ook zou het passen bij het programma STOER van het ministerie (Schrappen van Tegenstrijdige of Overbodige Eisen en Regelgeving).

 

Bouwend Nederland deed op 15 november nog een dringend beroep op de minister om de regeling wel in te voeren. Zij vindt vooral de bijbehorende standaardisatie van de uitvoering van de voorzieningen belangrijk. Daarbij worden nog veel fouten gemaakt en moet nu voor elk (vrijwillig uit te voeren) project apart worden voorgeschreven.

 

De belangrijkste voorschriften waren:

Elk gebouw moet voor elke 110 vierkante meter gevel + dak tenminste een verblijfsvoorziening voor de gierzwaluw en een voor de huismus krijgen, met een minimum van 1 voorziening per soort als het oppervlak kleiner is. Oppervlakten boven 25 meter hoogte tellen niet mee.  Voorzieningen voor meerdere woningen/gebouwen mogen geclusterd worden als het geheel als bouwwerk wordt aangemerkt.

De onderlinge afstand tussen gierzwaluwvoorzieningen bedraagt minimaal 1 meter en de afstand tot opengaande ramen e.d. is minimaal 50 cm. Er is jaren voor de regeling gelobbyd en aan gesleuteld door ambtenaren, ecologen en belangenorganisaties.

 

Bescherming - verplichte kasten in alle nieuwbouw

Kamerbrief 28-11-24 over toch geen verplichte nestkasten in Bbl van Omgevingswet.

Bericht bij Vogelbescherming.

Brandbrief van Bouwend Nederland aan de minister, 15-11-2024

Reactie en oproep van Zoogdiervereniging, 4-12-2024

 

 

Cursus gierzwaluw, huismus en ruimtelijke ontwikkeling

 

16 december 2024

Ook dit jaar verzorgen Sovon en Vogelbescherming weer een eendagscursus (of meer?) voor professionals over de bescherming van huismus en gierzwaluw.  Hoe werkt de omgevingswet bij sloop en renovatie van panden met nesten ? En veel meer. De eerste is op 13 februari 2025 bij Vogelbecherming in Zeist en kost € 450,-  excl btw.

Alle info: Cursus gierzwaluw en Huismus

 

 

Toch wat minder gierzwaluwen ?

 

20 december 2024

In de gisteren verschenen Vogelbalans 2024 meldt Sovon over de gierzwaluw dat "we via MUS voor het eerst een betrouwbare trend hebben kunnen berekenen, welke licht afnemend is". Ik zet er eigenlijk nog steeds een vraagteken bij want de gierzwaluw is vliegend, en al helemaal broedend, een notoir lastig te tellen vogel. De trend, ook die in andere landen, is uitsluitend gebaseerd op tellingen van rondvliegende vogels. Vaak zijn dat tuinvogeltellingen zoals die ook in Nederland gedaan worden. Maar in Nederland is de trend gebaseerd op de stadsvogelindicator MUS die sinds 2007 wordt uitgevoerd op 12 telpunten in totaal ruim 800 gebiedstellingen. In 2024 was de score erg laag. Mogelijk had dat te maken met o.a. het extreem natte voorjaar waar ook andere insecteneters last van hadden. De trend is ook in veel andere landen licht dalend en daar moeten we het dan maar op houden. Maar ga vooral in eigen stad of dorp tellen hoe het daar zit want er zijn beslist dorpen en wijken waar het beter gaat.

In Noordwijk doen ze dat al sinds 1993 elke vijf jaar en in 2023 al voor de zevende keer! En ze vonden ook nog data uit 1967-1968 ! Uniek onderzoek, het broedbestand neemt toe in Noordwijk-Binnen, maar waarschijnlijk af in Noordwijk aan Zee! Zie Noordwijk, broedbestand 1967-2023.

 

Gierzwaluwtrends in een aantal landen, 2007 = 100%

 

 

Veel meer over tellen en broedbestanden op broedbestanden gierzwaluw.

 

Veel leegstand in Utrechtse nestkasten

 

2 augustus 2024

In 2023 zijn voor het zesde jaar de kunstnesten voor gierzwaluwen in de gemeente Utrecht op bezetting gecontroleerd. Van 2.051 gecontroleerde nestkasten en neststenen waren er 156 bezet (7,6%).

 

De teller staat nu (januari 2025) op ruim 235 projecten met 2.840 beschikbare kunstnesten. In 2024 werden er nauwelijks nesten gecontroleerd, dit jaar mogelijk wat meer. We blijven wel nieuwe projecten opsporen en toevoegen aan de projectenlijst.

 

De 21 kasten aan het stadhuis (zes op de foto) zijn na vijf jaar nog niet gevonden.

 

In 2023 raakten vier projecten voor het eerst bezet; twee met 1 kast, eentje met 2 en eentje met 3 kasten.

 

Maar veel bleef bij het (onbezette) oude. In Leidsche Rijn was nog steeds geen gierzwaluw te vinden in een van de 347 kunstnesten. De eersten dateren van 2018.

 

 

Kunstnestprojecten top-10 van Utrecht, 2023

 

 

Met een * gemerkte projecten zijn gerealiseerd in kader van wetgeving FF/Wnb (dus mitigatie/compensatie voor gesloopte nesten). Van acht andere mitigatieprojecten met 732 kasten is 1 kast bezet.

 

Hier alles over de succesvolle kolonie Rivierenwijk.

 

De kolonie in de Lutherse kerk uit 1412 aan de Hamburgerstraat is  mogelijk de oudste bewoonde kunstnestkolonie van Europa .

 

Zestien jaar na de plaatsing van de eersten in Voordorp waren in 2023 in de hele gemeente ongeveer 26 van de 237 kasten aan particuliere woningen bezet.

 

Op de pagina Kunstnestbezetting Utrecht staan alle details, o.a. in een tabel met alle 201 projecten met de bezettingsgeschiedenis 2018-2024. Alle projectlocaties staan met wat basisgegevens ook op Google Maps.

 

 

 Filmpjes om de winter door te komen

 

Over de visarend, koekoek en gierzwaluw

A silent spring. (16 min.). Engeland, met o.a. Erich Kaiser (D) en Edward Mayer (UK). (Het boek "Silent Spring", over de bedreiging door insecticiden van Rachel Carson, dateert van 1962).

Terug in het wild

De NPO maakte met Menno Bentveld van o.a. Vroege Vogels de film "Terug in het wild", waarin een aantal diersoorten wordt behandeld dat met succes aan een nieuw voortbestaan wordt geholpen. Vanaf minuut 13.30 is de gierzwaluw aan de beurt met een verhaal over de succesvolle nestkasten in de Amsterdamse Oranjekerk. Thea Dammen van de Amsterdamse gierzwaluwwerkgroep en gierzwaluwonderzoeker Gert de Jong vertellen, begeleid door schitterende beelden, over de vogel en de dramatische achteruitgang in de stad. "Terug in het wild 2" op NPO start.

 

Torenvalk grijpt gierzwaluw uit nestkast

Unieke opname door Zuzana Syrova in Brno, CZ, van een torenvalk die een gierzwaluw uit een nestkast plukt, er mee wegvliegt en opvoert aan zijn kroost. Alles op film!  Zie : Torenvalk grijpt gierzwaluw.

 

Kauw grijpt gierzwaluw uit nestkast

In de kastenkolonie van de Joanneskerk in Oisterwijk legde Hannie Nilsen nestroof vast door een kauw die een jong uit de kast pikte.  Van binnenuit gefilmd: Kauw-Oisterwijk.mp4.

 

Zwarte kraai kan het ook

Ik zag bij de Lutherse kerk in Utrecht dat zwarte kraaien met succes jongen en mogelijk ook invliegende adulten uit de neststeeningang pikten, zie verslagje kraaienaanval.

 

Dolgelukkige pensionhouder lukte het eindelijk om een uitvliegend jong te filmen. Uitvliegend jong bij Louis Philippe-Arnhem in Leuven.

Massale gierzwaluwwegtrek in Engeland

Op 28 juni 2020 werden bij een trektelpost aan de Engelse oostkust bij Filey ruim 16.000 zuidwaarts trekkende gierzwaluwen geteld, zie  verslag en filmpje langs de kust trekkend. Een dag later begon de trek opnieuw, ook weer vanaf 4 uur in de ochtend tot een uur of 10. Enorme zwermen kwamen in golven laag boven de horizon langs en rond 12 uur was het zo goed als over. Teller Ben Ward kwam op een uiteindelijk dagtotaal van 46.026 exemplaren, een nieuw record voor de UK. Verslag en filmpjes op  Birdguides.com. De (tijdelijke) wegtrek was het gevolg van erg slecht weer in Engeland.

 

Hier in Nederland waren de daklozen en niet-broeders ook al bijna een week vertrokken en werd het erg stil boven de kolonies.  Rond 10 juli kwamen de niet-broeders weer terug en werden de schreeuwpartijen langs de nesten hervat. Het is nog te vroeg om al naar Afrika te gaan. Ze willen alle tijd, tot in de 2e/3e week van juli, benutten om een broedplaats te vinden.

 

Nestkasten in Bakoe

In de hoofdstad Bakoe van Azerbeidzjan is een bijzonder groot nestkastenproject, met wel 400 kasten gerealiseerd. Er zijn al kasten bezet. Dat wordt gecontroleerd met een mini-camera aan een snoertje.

Filmpje op Youtube .

 

30.000 schoorsteengierzwaluwen

In Portland, Oregon, VS komen in de schemering de schoorsteengierzwaluwen (Vaux's swift) als spreeuwenzwermen aangevlogen voor overnachting in de schoorsteen van een basisschool.

 

Italiaanse bioscoopfilm, trailer

Er draaide een Italiaanse bioscoopfilm over de gierzwaluw . Met schitterende vliegbeelden van het winterverblijf in zuidelijk Afrika t/m de broedplaatsen in Rome. Eentje wordt gegrepen door een torenvalk. Hier de veelbelovende trailer van 4 minuten : Il Rondoni: eten en slapen in de lucht .

 

Geheim gedrag in de lucht

Vertraagde beelden onthullen wat ze in de lucht doen: buikje krabben, vliegje pakken, vrij worstelen, kop schudden, paren, verenonderhoud, poten poetsen, luizenjacht..... Sterk vertraagde filmpjes van Jean Francois Cornuet.

 

Filmpjes uit kunstnesten

Nog meer filmpjes

 

 

jaaplangenbach@ziggo.nl

Willemstraat 38, 3511 RK, Utrecht

06 - 3849 7474

 

  Begin pagina