100 gierzwaluwsoorten

 

 

Atiu Swiftlet

Komt alleen voor op Atiu, een van de Cook eilanden.

 

Bedreigd door toerisme en klimaatcrisis.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Gierzwaluwnieuws 2024

Overige gierzwaluwpagina's - Contact

 

Biodiversiteit !

 

Wereldwijd zijn sinds het Eoceen, 50 miljoen jaar geleden (Noord- en Zuidpool waren ijsvrij en de aarde was acht graden warmer), rond de 112 soorten gierzwaluw en vier soorten boomgierzwaluw ontstaan. In de VS, Wyoming, werd de toen levende gemeenschappelijke voorouder van gierzwaluw en kolibrie ontdekt (gedoopt Eocypselus rowei), met intact verenkleed, zie de kennis van nu, 2-5-2013.

 

De gierzwaluwen zijn nu onderverdeeld in vier families (gierzwaluwen en boomgierzwaluwen) en 19 geslachten, zie Wikipedia, lijst van gierzwaluwsoorten. Het geslacht Apus telt 20 soorten waaronder "onze" gierzwaluw, Apus apus.

 

De positie van onze gierzwaluw, Apus apus in het Rijk der Dieren

Rijk   -  Animalia (Dieren)

Stam  -  Chordata (Chordadieren)

Klasse  -  Aves (Vogels)

Superorde  -  Apodimorphae (Gierzwaluwen en Kolibries)

Orde  -  Apodiformes (Gierzwaluwen en Boomgierzwaluwen)

Familie  -  Apodidae (Gierzwaluwen)

Geslacht  -  Apus (Apous is oud Grieks voor "zonder poten")

Soort  -  Apus apus (gierzwaluw, Fries: toerswel)

 

In de eerste avifauna van Nederland, Natuurlijke historie van Nederland, Schlegel 1860, werd onze gierzwaluw op p. 48 (met boeren- en huiszwaluw) nog ingedeeld in de familie Zwaluwvogels (Hirundines) en het geslacht Cypselus, maar al wel apus als soort.

 

In de tweede naamlijst van Nederlandse vogels, Aves Neerlandicae van Albarda, 1897, behoorde de gierzwaluw met de familie der nachtzwaluwachtigen tot de orde der snorvogels.

(Zie ook overzicht Avifauna's van Schlegel-1860 tot Bijlsma-2001)

 

 

J.W. Albarda, Aves Neerlandicae, 1897, p. 47

 

Gierzwaluwen broeden bijna in de hele wereld, maar verreweg de meeste  soorten  broeden op het zuidelijk halfrond, vooral in Zuid-Amerika (24) , Afrika (28) en Zuidoost Azië (40). Australië en Canada kennen maar een soort, de V.S. drie soorten en Europa zes. Alleen op Groenland, IJsland, Nova Zembla, Nieuw-Zeeland en Antarctica broedt geen enkele soort.

 

Veel soorten broeden in een zeer klein gebied of zelfs alleen op een enkel eiland.  Onze gierzwaluw broedt juist in een heel groot gebied, van Ierland tot in China (daar, oostelijk van Iran de ondersoort Apus pekinensis).

 

Diverse soorten zijn (ernstig) bedreigd. Volgens de IUCN-red lijst is de populatietrend van 8 soorten niet bekend, 6 soorten nemen toe, 48 zijn stabiel en 37 soorten nemen af. Maar liefst 14% van alle vogelsoorten worden met uitsterven bedreigd. In Europa is het gebied waar ze voorkomen sinds de jaren '80 van de vorige eeuw nauwelijks veranderd, maar een paar soorten broedt geleidelijk wat noordelijker.

 

Alle soorten alfabetisch per broedgebied

Hieronder staan alle soorten genoemd per werelddeel of land en daarbinnen alfabetisch op de Engelse naam. De links gaan naar de verspreidingskaart en andere gegevens van de soort op  IUCN Red List .

 

Belangrijkste bronnen

Phil Chantler en Gerald Driessens:

Swifts, a Guide to the Swifts and Treeswifts of the world, 1995. 2e druk 2000. Gebonden, 272 p. Behandeling van 98 Gierzwaluwsoorten met verspreidingskaarten en soortentekeningen. 2e hands vanaf ca. 20 Euro via o.a. Abebooks.co.uk .

 

Op observation.org (de internationale variant van waarneming.nl) staat een lijst met de Nederlandse naam van 217 gierzwaluw(onder)soorten, zie Nederlandse gierzwaluwsoortnamen.

 

On-line staat hier een geweldige database in het Nederlands met gegevens van alle vogelsoorten in alle landen: Avibase

 

Nederland

 

In Nederland broedt alleen de gierzwaluw, Apus apus.

 

 

"Onze" gierzwaluw, Apus apus.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

De enige ondersoort Apus apus pekinensis van onze gierzwaluw broedt oostelijk van Iran en al meer dan 600 jaar in Beijin. Maar er zijn nog maar 3.000 van de 50.000 paartjes over. Prachtige beelden over voorkomen, migratie en bescherming in zeven minutenfilmpje. Zet hem op volledig scherm ! Beijing Swifts .

 

De ondersoort siert ook een nieuw boek over de vogels van Beijing.

 

Op deze animatie is te zien hoe de jaarlijkse trektocht van 12.000 km naar Zuidelijk Afrika verloopt: migratieroute Apus apus pekinensis.

 

Hier alles over het gierzwaluwproject Beijing.

 

 

 

 

Regelmatige bezoekers

 

 

Vale gierzwaluw, Apus pallidus

De vale gierzwaluw broedt in Europa in een smalle kuststrook van het Middellandse zeegebied en verder vooral in Afrika. Onder de vogels die hier terechtkomen zijn veel jonge vogels (voor zover herkend). Ze overwinteren in Afrika. In 2020 en 2022 werden er opmerkelijk veel gezien.

 

In de herfstvakantie  verblijven nogal wat vogelaars langs de kust en vooral op de Wadden. Rond deze tijd, in oktober en november, worden daar elk jaar wel een paar vale gierzwaluwen waargenomen. Die worden snel gedeeld en dat resulteert dan al gauw in tientallen meldingen op waarneming.nl . Zo ook in 2022 maar de aantallen en ook het aantal locaties zijn opmerkelijk hoog. Er is, net als in 2020, sprake van een flinke 'influx'.

 

Het zijn veelal juveniele vogels, voorzover te identificeren. De oorzaak is aanhoudend en ongekend warm weer (veel insecten) in Spanje en Frankrijk  en dagenlang stevige wind uit zuidelijke richtingen. Er worden b.v. ook opmerkelijk veel nachtvlinders uit het zuiden gemeld, waaronder in Engeland twee nieuwe soorten.

 

Waarnemingslocatie vale gierzwaluw,

15 t/m 30 oktober 2022

 

De eersten werden op 15 oktober op Texel gezien. In de dagen daarna namen de aantallen waarnemingen en ook de locaties flink toe.

 

Ze worden op alle waddeneilanden gezien, maar ook in het binnenland, zoals bij Arnhem, Nijmegen Moerdijk, Grevenbicht (Limburg) en Diemen. Op 30 oktober stond het aantal waarnemingen al op ruim 1.200 (veel natuurlijk van dezelfde vogels). Het gaat meestal om een enkele vogel, soms 2 of 3, maar op 28 oktober werden er op Vlieland maar liefst 7 tegelijk gemeld.

 

Ook in Engeland was een opmerkelijke intocht te zien. Daar werden de eersten op 24 oktober gemeld en eind van de maand al op 71 locaties. Zie bericht op Birdguides.com - 31-10-'22.

 

Ook eind oktober 2020 waren er in Nederland erg veel waarnemingen, op 28 oktober al zo'n 800, vooral op de Wadden, m.n. Texel en Schiermonnikoog. Ook het aantal locaties was groot, waaronder ook een aantal in het binnenland. Een vogel in Barendrecht genereerde op 27/28 oktober 2020 ruim 125 waarnemingen. In Amsterdam vloog er eentje twee dagen boven IJburg. Zie nieuwsbericht van 28-10-2020.

 

Opmerkelijk is dat de soort in Nederland pas sinds 2013 elk jaar wordt opgemerkt (behalve in 2016) en de aantallen lijken toe te nemen, zie waarnemingsstatistieken. Daarvoor was er alleen een waarneming uit 2006 in Vlissingen. In januari 2020 werd de eerste januariwaarneming gedaan, zie de meldingen op waarneming.nl .

 

Dat de aantallen toenemen ligt zeker ook, en misschien wel voornamelijk aan meer kennis, meer waarnemers en betere apparatuur waardoor veel vogels gedetermineerd kunnen worden. De vale is op het oog eigenlijk niet te onderscheiden van onze gierzwaluw. Dat blijkt ook uit het onderzoek van de CDNA. Slechts 44 van de 98 ter beoordeling ingezonden waarnemingen kon worden goedgekeurd, en alleen als er een fotografisch bewijs bij was. Zie goedgekeurde waarnemingen vale gierzwaluw . Die hele 'influx' is dus mogelijk uitsluitend het resultaat van 'napraterij'. De toename van het aantal waarnemingen wordt mogelijk volledig verklaard door meer waarnemers, gericht zoeken en betere apparatuur.

 

Zie ook artikel van Vogelbescherming Nederland van 31-10-2023 over de toenemende aantallen. Het blijkt uit foto's vooral om juveniele exemplaren te gaan.

 

 

Alpengierzwaluw, Tachymarptis melba

Op 18 maart 2023 werd op de trektelpost Breskens (Zeeuwsch-Vlaanderen) de eerste alpengierzwaluw gezien. Twee dagen later zag men er een boven Almere en wat later daar als slachtoffer van een slechtvalk ! Breskens-Almere-Franeker, 18/24-3-2023. Van 21-24 maart werd er eentje veel gezien in Franeker.

De alpengierzwaluw is een vrij zeldzame gast uit het zuiden, maar het broedgebied rond de Middellandse Zee schuift op naar het noorden. De noordelijkste broedplaatsen zijn nu in Straatsburg en Duitsland, Karlsruhe en Tuttlingen ( sinds 2000, zie webcam bij nest in kerkkolonie van ca. 40 paartjes). Op dit Yotube filmpje  zie je ze vliegen boven het dorp. Ze zijn duidelijk groter dan de gierzwaluw en het geluid is nog scheller !

In Ierland werden er vorige week ook een stuk of zes gesignaleerd. Op twitter staat een filmpje van twee vogels die een kerk in Dungarvan inspecteren. Om alleen te overnachten, of misschien te broeden? Zie twee alpengierzwaluwen bij Ierse kerk. Het werd een behoorlijke invasie. Op 19 maart waren er waarnemingen op 20 locaties in Ierland, van noord tot zuid en ook veel in Engeland.

 

In Nederland worden ze in het voorjaar steeds vaker gezien, hier meer info.

 

Dwaalgasten, Nederland

 

Stekelstaartgierzwaluw, Hirundapus caudacutus (Siberië, Japan)

- Eerste en enige waarneming 1996 in Nederland, Cie. dwaalgasten

Waarnemingsverslag in Dutch Birding

 

Huisgierzwaluw, Apus affinus (India, Afrika)

- Commissie dwaalgasten - huisgierzwaluw

De soort werd slechts vier keer in Nederland waargenomen: in  2001 / 2006 op Terschelling / bij IJmuiden, in 2020 op Vlieland en in 2021 bij Westkapelle. In België was de 1e en enige waarneming op 26-10-2020 bij Blankenberge  (zelfde vogel als op Vlieland van 27-10-'20?).

Alle NL-waarnemingen: meldingen op waarneming.nl .

 

Hier de opmerkingen bij de waarneming van Aart Vink op 18 mei 2021, die de soort op het allerlaatste nippertje aan zijn levenslijst (482 soorten!) kon toevoegen: https://waarneming.nl/observation/214153440/.

 

De eigenlijk Afrikaanse en Indiase Huisgierzwaluw broedt sinds 2000 in Europa in het zuid-spaanse Cadiz (nu 60-70 paar). In Europa betreft het de ondersoort galilejensis. Het broedgebied breidt verder noordwaarts uit. Er zijn vermoedens van broedgevallen in Seville en Marbella. Ook in Madrid zijn al broedparen gelokaliseerd.  Verder komt hij in Europa alleen voor in zuidoost Turkije, waar 99% van de Europese populatie (900-2.500 paar) leeft. Ze nestelen in gebouwen maar gebruiken ook vaak nesten van huiszwaluwen.

-Broed- en overwinteringsgebied van de huisgierzwaluw

 

Horusgierzwaluw , Apus Horus (Afrika)

Eerste en enige waarneming buiten Afrika in 2019 op Schiermonnikoog.

 

Determinatie van Apus horus op Schiermonnikoog (de Schiergierzwaluw?)

Dutch Birding verzorgde op dinsdagavond 2 februari om 20 u. een livestream van een lezing over Apus horus, de Horusgierzwaluw. Die broedt alleen zuidelijk van de Sahara (zie broedgebied ). De eerste en enige Nederlandse waarneming was mogelijk op 26/27 september 2019 boven Schiermonnikoog (zie waarneming.nl - Horusgierzwaluw ). Dat zou dus heel erg bijzonder zijn en was aanleiding om de Nederlandse naam "Schiergierzwaluw" te overwegen.

De Belg Gerald Driessens (van het boek "A guide to the Swifts and Treeswifts of the World) en Justin Jansen (de ontdekker op Schier) voerden het woord. Het gaat o.a. over determinatieperikelen bij gierzwaluwen.

- foto's van kolonie in Senegal

 

Wat een presentatie ! Grote klasse, spannend ! Na analyses van heel veel details op de foto's en vergelijking met balgen en foto's van Afrikaanse exemplaren en met vier andere gelijkende soorten is de conclusie........ dat een juveniele Horusgierzwaluw Schiermonnikoog heeft bezocht ! Het was de eerste waarneming in Nederland en ook de eerste buiten Afrika.

Het broed- en verblijfsgebied van de Horusgierzwaluw valt in Afrika nagenoeg samen met dat van de Pijlstaartgierzwaluw. Die belandde begin jaren '60 in Spanje en broedde daar voor het eerst in 1966.

Een aanvraag voor aanvaarding van de waarneming door de commissie dwaalgasten CDNA is in  de maak.

 

Siberische gierzwaluw, Apus pacificus (Azië)

Eerste en enige waarneming in 2017, Westkapelle

Op 12 juni 2017 is in Zeeland bij Westkapelle voor het eerst een Siberische gierzwaluw, apus pacificus, Pasific swift, waargenomen. Experts zijn aan de hand van de foto's zeker dat het deze soort is. Bekijk hier de melding met foto's op https://waarneming.nl/waarneming/view/139900480 .

Hij broedt in Siberië, Japan en noordelijk China en overwintert in zuidoost Azië en Australië.

In Europa is hij een keer of 20 gezien, o.a. in Engeland, Denemarken (2013), Zweden, Spanje, de VS en Nieuw Zeeland. Hier het verslag van waarnemer Thomas Luiten. Meer over broed- en overwinteringsgebied op Wikipedia-Pacific Swift .

 

 

Europa

 

Naast "onze" gierzwaluw broeden in Europa nog vijf andere soorten, allemaal in Zuid-Europa.

 

In december 2020 verscheen de tweede Europese Broedvogelatlas (EBBA2) met data van 556 soorten broedvogel. Te bestellen bij b.v. Lynxeds voor 90 Euro. Nieuwe info daaruit over de vijf Europese gierzwaluwsoorten is hieronder verwerkt.

 

Alpengierzwaluw

 

De Alpengierzwaluw (Alpine Swift, Tachymarptis melba) is, na onze Apus apus, in Europa de meest algemene gierzwaluw maar broedt vooral in Afrika en Azië. Hij is flink groter dan onze gierzwaluw en broedt in het Middellandse Zee-gebied van Spanje, Italië, Griekenland, Turkije en tot in de Himalaya. Er wordt gebroed in rotsen (vooral de Alpen) maar vooral sinds de jaren '90 steeds meer in gebouwen. In Barcelona broeden duizenden paartjes.

Het broedgebied breidt naar het noorden uit. In 1955 werd Duitsland, Freiburg voor het eerst bereikt. De meest noordelijke broedplaatsen zijn tegenwoordig in Straatsburg (Fr.), Karlsruhe (DE) en Tuttlingen (DE, webcam bij nest in kerkkolonie.). Op dit Yotube filmpje  zie je ze vliegen boven het dorp. Ze zijn duidelijk groter dan de gierzwaluw en het geluid is nog scheller. Er worden tien ondersoorten onderscheiden.

De populatie neemt geleidelijk toe, in Zwitserland en Italië zelfs met 50% in 20 jaar.

 

- 54 x officieel in Nederland waargenomen

- Foto's op Flickr.com

- Broed en overwinteringgebieden

- Foto's, geluiden en filmpje in vlucht

- Webcam Alpengierzwaluw, Freiburg, Duitsland

- Duits artikel over verschil in verblijfsduur alpengierzwaluw en gierzwaluw

Nog meer op: Wikipedia

 

Vale gierzwaluw

 

Het broedgebied van de Vale gierzwaluw (Pallid Swift, Apus pallidus) is in Europa nagenoeg gelijk aan dat van de Alpengierzwaluw, dus beperkt tot een vrij smalle kuststrook rond de Middellandse Zee. In het westelijk deel gaat het om ondersoort brehmorum en in het oosten om illyricus. Ze broeden in rotsen en gebouwen.

Het broedgebied breidt wat uit naar het noorden, o.a. op de Balkan, midden-Italië en naar het noorden van Spanje en in Zwitserland. In Frankrijk wordt o.a. flink gebroed in Toulon.

In mei 2024 werd er een vale gierzwaluw gefilmd in een nestkast van een 'gewone' gierzwaluw in Duitsland, Regensburg. Filmpje van de ontmoeting: Vale ontmoet gewone in nestkast. Onder andere kleurverschil is duidelijk te zien.

 

 

Vale gierzwaluw

Foto Michel Veldt, Enkhuizen 2013

 

De vogel lijkt erg veel op onze gierzwaluw, maar is wat lichter waardoor het lastig is de soort vast te stellen. Verondersteld wordt dat de soorten apus en pallidus zich 2 miljoen jaar geleden, na het laatste glaciaal, hebben afgesplitst.

 

 

 

 

Op Corsica (en elders) "doet" de vale het met 'onze' gierzwaluw.

Hieronder een bewerkte vertaling door Google van een bericht bij de Britse Vogelunie over mengvormen van apus en pallidus.

 

Ornithologen observeren op Corsica (Bastia), al jaren twee soorten gierzwaluwen: de gierzwaluw (Apus apus) en de vale gierzwaluw (Apus pallidus). Beide zijn trekvogels die de winter in Afrika doorbrengen en in de zomer terugkeren naar Europa.

De (gewone) gierzwaluw heeft een groot broedgebied in West-Europa en Noord-Afrika tot in China (ondersoort peikinensis). De vale gierzwaluw broedt verspreid over het zuidwesten van Portugal tot Turkije, en in Noord-Afrika en het Midden-Oosten, van Mauritanië tot Iran.

Gewone en vale gierzwaluwen zijn nauw verwante soorten, die ongeveer 2 miljoen jaar geleden als aparte soort uit een gemeenschappelijke voorganger ontstond. De twee soorten ontstonden waarschijnlijk tijdens ijstijden, toen ze hun broedplaatsen beperkten tot verschillende zuidelijke of oostelijke gebieden. Door de opwarming van de aarde na de laatste ijstijd konden ze beide hun broedgebied in Europa weer uitbreiden, met name de vale gierzwaluw in de noordelijke delen van de Middellandse Zee.

Waarschijnlijk heeft echter ook een recenter fenomeen een rol gespeeld bij de verspreiding van gierzwaluwen: het gebruik van gebouwen als broedplaats. Natuurlijke broedplaatsen, meestal boomholten en kliffen, worden nog steeds gebruikt door gierzwaluwen, maar het aantal broedplaatsen in gebouwen is nu aanzienlijk hoger. Kolonies van vale gierzwaluwen komen veel voor op kliffen rond de Middellandse Zee, hoewel hun nesten in gebouwen vrij wijdverbreid zijn, vooral in het noordelijke deel van het verspreidingsgebied. In Bastia nestelen beide soorten onder daken, in scheuren van oude muren of in luikenkasten, soms in hetzelfde gebouw.
 

De twee soorten zijn moeilijk te onderscheiden op uiterlijk. Geïsoleerde vale gierzwaluwen worden door de overgrote meerderheid van vogelaars buiten hun bekende broedgebied hoogstwaarschijnlijk over het hoofd gezien.  Zo zijn er sinds 2001 slechts vijf waarnemingen van bleke gierzwaluwen buiten het verspreidingsgebied in Zwitserland gemeld, allemaal door bekwame ornithologen. Hybriden kunnen op basis van uiterlijke kenmerken nauwelijks als vaal of gewoon worden herkend en zijn hoogstwaarschijnlijk ook niet identificeerbaar tijdens de vlucht.


De studie, onlangs gepubliceerd in Ibis, concentreerde zich op de genetische kenmerken van beide soorten in Bastia, waar we de aanwezigheid van hybride individuen vonden, d.w.z. met een genoom dat zowel de gierzwaluw als de bleke gierzwaluw bevat. Deze resultaten bevestigden dat hybridisatie tussen de twee soorten kan plaatsvinden, maar suggereerden ook dat de nabijheid van stedelijke broedkolonies de uitwisseling van genen tussen soorten bevordert, een fenomeen dat bekend staat als introgressie. En het meest verrassende was om sporen van hybridisatie te vinden in andere plaatsen in Europa, zoals Fribourg in Zwitserland, waar alleen apus apus broedt. Blijkbaar ontstaan hybride individuen in de contactzone tussen de twee soorten, waarna ze genen van de vale naar het noorden verspreiden.

Hybridisatie is een vrij veel voorkomend fenomeen in de natuur, waar genetische differentiatie tussen soorten vaak continu is en verspreid in de tijd. Onze studie trekt de relevantie van het beschouwen van deze twee taxa als soorten niet in twijfel. Het bevestigt echter dat de twee soorten waarschijnlijk vaker combinatieparen kunnen vormen dan vermoed. Het lijdt geen twijfel dat dit de nieuwsgierigheid zal wekken van vogelaars en ringers, die op zoek zijn naar vale gierzwaluwen die buiten hun gebruikelijke broedgebied broeden, evenals individuen met een ongewoon uiterlijk.

Hier het originele bericht bij de Britse Vogelunie met twee mooie illustraties: BOU van 18 juli 2022.

 

 

Zie artikel in Birdguides 22-6-2022.

 

Leeftijdsrecord Vale gierzwaluw van 17 jaar, zie bericht.

- Comissie dwaalgasten - data vale gierzwaluw

- Alle NL-waarnemingen op waarneming.nl

- waarnemingsstatistieken vale gierzwaluw

- Foto's op Flickr

- Broed- en overwinteringsgebied

- Webcam bij nesten Vale gierzwaluw, Jerez, Spanje

- Filmpje van kolonie in Spanje, Costa del Sol

- Spaanse broedvogel met geo-locator overwinterde in Benin (Spaanse tekst)

 

 

Pijlstaartgierzwaluw (voorheen kaffergierzwaluw)

 

De Pijlstaartgierzwaluw (White-rumped Swift, Apus caffer) broedt in Afrika maar breidt zich vooral sinds de jaren '70 langzaam naar het noorden uit. Broedde in 1966 voor het eerst in Zuid-Spanje en inmiddels ook nabij Madrid en tot in het noorden van Portugal. Ze nestelen bijna uitsluitend in oude nesten van roodstuitzwaluwen. Die zitten buiten steden en dorpen in bunkers, dammen, bruggen, tunnels en grotten.

In juni 2011 voor 't eerst gezien in Frankrijk, in 2020 regelmatig. Zie observation.org . Niet in Nederland gezien.

 

- Broed- en overwinteringsgebied

- In Zweden in 2015 hernoemd tot "vitgumpseglare" (witstuitgierzwaluw)

 

 

Huisgierzwaluw

 

De eigenlijk Afrikaanse en Indiase Huisgierzwaluw (Little Swift, Apus affinis) broedt sinds 2000 in Europa in o.a. zuid-spaanse Chipiona (sinds 2006, zie waarneming 28 nesten, juni 2017) en Cadiz (nu 60-70 paar). Maar ook in Madrid zijn al broedparen gelokaliseerd. In Europa betreft het de ondersoort galilejensis.

 

 

Huisgierzwaluw

Foto Toy Jansen, Westkapelle, mei 2021

 

Het broedgebied breidt verder noordwaarts uit. Er zijn vermoedens van broedgevallen in Seville en Marbella. Verder komt hij alleen voor in zuidoost Turkije, waar 99% van de Europese populatie (900-2.500 paar) leeft.

In toenemende mate dwaalgast in UK en Zweden.

 

Ze nestelen in gebouwen maar gebruiken ook vaak nesten van huiszwaluwen, waar ze ook erg op lijken.

 

Werd slechts vier keer in Nederland waargenomen: in  '01 en '06 op Terschelling en bij IJmuiden, op 27-10-2020 op Vlieland en op  18 mei 2021 bij Westkapelle . In België was de eerste en enige waarneming op 26-10-2020 bij Blankenberge  (zelfde vogel als op Vlieland?).

 

- Commissie dwaalgasten - huisgierzwaluw

- Broed- en overwinteringsgebied

- Paper over een studie naar ruien in Israël, 2023

 

 

Madeiragierzwaluw

 

Deze gierzwaluw lijkt net als de vale ook veel op de onze maar is wat kleiner, egaal grijzer en lichter van boven. Vooral de grillige, wendbare vlucht met snellere vleugelslagen valt op.

De Madeiragierzwaluw (Plain Swift, Apus unicolor) broedt nagenoeg uitsluitend op Madeira (Portugal,ca. 1.500 broedparen) en de Canarische eilanden (Spanje). Ze overwinteren deels op de broedlocaties maar trekken ook weg naar de westkust van Afrika. Met geo-locators werden twee vogels gevolgd in het overwinteringsgebied, vnl. Liberia.

In 2021 werd voor het eerst een kleine broedkolonie op het vasteland van Portugal, in Porto, ontdekt. Waarschijnlijk wordt daar al langer gebroed. Niet in Nederland gezien.

 

- Verspreiding, foto's en geluiden

- Overwinteringsroutes (samenvatting) en volledige paper

- Ontdekkingsverslag Porto

- Broed- en overwinteringsgebied

- Fraaie foto

 

 

Afrika

 

African Palm Swift, Cypsiurus parvus

African Swift, Apus barbatus

(Ook wel Madagascar swift, Apus Balstoni)

Bates's Swift, Apus batesi

(Liberia, Ivoorkust, Kameroen, Gabon)

Black Spinetail, Telacanthura melanopygia

Bohm's Spinetail, Neafrapus boehmi

Bradfield's Swift, Apus Bradfieldi

(Angola, Namibië, Zuid-Afrika )

Cassin's Spinetail, Neafrapus cassini

Horus Swift, Apus horus , Horusgierzwaluw

(1e en enige waarneming in NL: september 2019)

Mottled Spinetail, Telacanthura ussheri

Mottled Swift, Tachymarptis aequatorialis

Nyanza Swift, Apus niansae

(Ethiopië, Somalië, Tanzania, Kenia, Oeganda)

Sabines's Spinetail, Rhaphidura sabini

Scarce Swift, Schoutedenapus myoptilus

(Kenia, Kameroen, Congo, Zimbabwe, Zambia)

 

Congo

Schouteden's Swift, Schoutedenapus schoutedeni

 

Sao Tome en Principe (bij Gabon)

Sao Tome Spinetail, Zoonavena thomensis

(alleen op eilanden Sao Tome en Principe)

 

Kaap Verdische eilanden

Cape Verde Swift or Alexander's Swift, Apus alexandri

(Alleen op een paar Kaap Verdishe eilanden)

 

Madagaskar

Madagascar Spinetail, Zoonavena grandidieri

 

Mauritius en Réunion

Mascarene Swiftlet, Collocalia francica

 

Somalië, Jemen, Oman

Forbes-watson's Swift, Apus berliozi

 

Amerika

 

Amerika, Noord en Midden

Black Swift, Cypseloides niger

- Kaartjes met trekroutes

- Presentatie door Kim Potter, 53 m. 2012

- DNA onderzoek 2022 wijst uit dat ze niet monogaam zijn, zoals verondersteld werd.

- In 2003 is het 1e nest en in 2022 zijn 5 nesten ontdekt in Canada, BC. (Paper)

Chimney Swift, Chaetura pelagica

- Video met invliegers

- Fraai filmpje over restauratie en herbezettting van oude "schoorsteen"

- Schoorsteengierzwaluwhappen(ing), kraaien pikken uitvliegende schoorsteengierzwaluwen op.

- Paper (E): over variaties in jongengewicht

- J.J. Audubon over de "American Swift"

Vaux's Swift, Chaetura vauxi

Filmpje: 30.000 vogels overnachten in de schoorsteen van een school

Filmje: 65.000 ex. landen in drie schoorstenen bij San Fransisco (sept 2023)

 

 

Amerika, Midden en Zuid

(soortinfo over Midden- en Zuid-Amerika op Neotropical birds)

 

Band-rumped Swift, Chaetura spinicaudus

(Brazilië, Columbia, Equador, Panama, Venezuela)

Chestnut-collared Swift, Streptoprocne rutila

(Mexico, Panama, Venuzuela, Colombia, Equador, Bolivia)

Great Swallow-tailed Swift, Panyptila sanctihieronymi

Lesser Swallow-tailed Swift, Panyptila cayennensis

Spot-fronted Swift, Cypseloides cherriei

(Costa-Rica, Venezulela, Colombia, Equador)

White-chinned Swift, Cypseloides cryptus

White-collared Swift, Streptoprocne zonaris

(Paper over broedbiologie in Brazilië)

White-throated swift, Aeronautes saxatalis

(Broedbiologie van de White-throated Swift, Paper (E.))

 

Amerika, Zuid

Slechts een keer belandde een Europese gierzwaluw, Apus apus in Zuid-Amerika en wel in Suriname, zie het bericht.

 

Andean Swift, Aeronautes andecolus

(Argentinië, Chili, Bolivia, Peru)

Chapman's Swift, Chaetura chapmani

Fork-tailed Palm swift, Tachornis squamata

Grey-rumped Swift, Chaetura cinereiventris

Pale-rumped Swift, Chaetura egregia

(Brazilië, Columbia, Equador, Peru)

Rothschild's Swift, Cypseloides rothschildi

(Kleine strook in Argentinië, Bolivia)

Short-tailed Swift, Chaetura brachyura

Sooty Swift, Cypseloides fumigatus

(Mitochondrial Genome van Sooty Swift.

Paper about population and climate change in Brasil ).

Southern swift, Chaetura meridionalis

(Ook wel Sick's swift genoemd)

Tepui Swift, Streptoprocne phelpsi

synoniem: Cypseloides phelpsi

Venezuela (paper about first nest, with pictures, on Mount Roraima at 2.630 m.),

Guyana, NE Brazil Unique Pictures !)

White-chested Swift, Cypseloides lemosi

(Twee heel kleine gebiedjes in Columbia en Equador)

White-tipped Swift, Aeronautes montivagus

(Guyana's, Suriname, Venezuela - Bolivia)

 

Antillen

Antillian Palm Swift, Tachornis phoenicobia

(Cuba, Dominicaanse Republiek, Haïti, Jamaica)

Lesser Antillian Swift, Chaetura martinica

(Guadeloupe, Barbados, St. Vincent, Tobago, Dominica)

 

Brazilië

Biscutate Swift, Streptoprocne biscutata

(Paper (E) over de broedbiologie)

Great Dusky Swift, Cypseloides senex

(Onderzoek naar broedplaatsen achter watervallen)

 

Mexico

White-fronted Swift, Cypseloides storeri

(klein gebiedje zuidwest van Mexico-stad)

White-naped Swift, Streptoprocne semicollaris

 

Venezula

Ashy-tailed Swift, Chaetura andrei

(Met Sick's swift ondersoort van Vaux's Swift / Chimney swift)

Pygmy Swift, Tachornus furcata

 

Australië

 

Australian Swiftlet, Aerodramus terraereginae

Chantler/Driessens:  Collocalia terraereginae

Alleen in noordoosten aan de kust (Queensland)

 

Azië

 

Azië, zuidoost

Asian Palm Swift, Cypsiurus balasiensis

Black-nest Swiftlet, Collocalia maxima

Brown-backed Needletail, Hirundapus giganteus

(O'Hanlon. p. 131)

Cook's swift, Apus cooki

(Thailand, Myanmar, Cambodja, Laos. Grootste gierzwaluwkolonie ter wereld met ca. 300.000 paartjes in Tham Nam Lodh in Thailand)

Crested Treeswift, Hemiprocne coronata

Edible-nest Swiftlet, Aerodramus fuciphagus

(Indonesië, Cambodja, Maleisië. BBC over "nestboerderijen")

Glossy Swiftlet, Collocalia esculenta

- Ook: White-bellied Swiftlet

- paper over fossielenonderzoek in de Niah grotkolonie op Borneo van 48.000 jaar

Grey-rumped Treeswift, Hemiprocne longipennis

(Indonesië, Maleisië)

Himalayan Swiftlet, Collocalia brevirostris

House Swift, Apus nipalensis

- De enige waarneming in Canada !

Pasific Swift, Apus pasificus

(Oostelijk Siberië, Japan, China)

(Enige waarneming in NL, Westkapelle, 12-6-2017

Idem met foto's op https://waarneming.nl/waarneming/view/139900480 .

Waarneming UK, 10-8-2019

Foto's Denemarken 13-5-2013)

Silver-backed Needletail, Hirundapus cochinchinensis

(klein gebiedje Nepal, China)

Uniform Swiftlet, Aerodramus vanikorensis

(Indonesië, Nieuw Guinea, Filippijnen)

Waterfall Swift, Hydrochous gigas

(Sumatra, Maleisië , Brunei. Ook: Giant Swiftlet, Collocalia gigas.

Artikel over het nest)

Whiskered Treeswift, Hemiprocne comata

(Indonesië, Maleisië, Filippijnen)

White-throated needletail, Hirundapus Caudacutus

Stekelstaartgierzwaluw

- 1e en enige waarneming 1996 in Nederland

Purple Needletail, Hirundapus celebsis

(Philippijnen, Celebes)

 

Buthan, Myanmar

Dark-rumped Swift, Apus acuticauda

 

India

Indian Swiftlet, Aerodramus unicolor

(De nesten zijn eetbaar en worden in de soep gebruikt. Ze vliegen op zicht en echolocatie. ZW India, Sri Lanka, kort filmpje in een grot;

langer filmpje 20 min.)

White-rumped Spinetail, Zoonavena sylvatica

(India, Nepal)

 

Indonesië

Cave Swiftlet, Collocalia linchi

Moluccan Swiftlet, Aerodramus infuscatus

(Celebes, Ambon)

Mossy-nest Swiftlet, Collocalia salangana

Silver-rumped Spinetail, Rhaphidura leucopygialis

(Indonesië, Maleisië)

 

Nieuw Guinea e.o.

Bare-legged Swiftlet, Collocalia nuditarsus

Mountain Swiftlet, Collocalia hirundinacea

Moustached Treeswfit, Hemiprocne mystacea

Papuan Spinetail, Mearnsia novaeguineae

Papuan Swiftlet, Collocalia papuensis

 

Philippijnen

Philippine Spinetail, Mearnsia picina

Philippine Swiftlet, Aerodramus mearnsi

Pygmy Swiftlet, Collocalia troglodytes

Whitehead's Swiftlet, Aerodramus whiteheadi

 

Polynesië

Atiu Swiftlet, Aerodramus sawtelli

(400 vogels, alleen op Atiu; een van de Cook eilanden, status kwetsbaar, bedreigd door toerisme en klimaatcrisis)

Caroline Swiftlet, Aerodramus inquieta

(Was Guam swiftlet, alleen op Guam en de Mariana eilanden, VS)

Palau Swiftlet, Collocalia pelewensis

Alleen op de Palau eilanden

Polynesian swiftlet, Aerodramus leucophaeus

Mogelijk uitgestorven, alleen op Tahiti (Fr.)

 

Seychellen

Seychelles Swiftlet, Aerodramus elaphrus

 

Solomon islands

Mayr's Swiftlet, Collocalia orientalis

White-rumped Swiftlet, Aerodramus spodiopygius

 

++++++++++++++++++++++

 

Jaap Langenbach

Willemstraat 38, 3611 RK Utrecht

06- 3849 7474

Jaaplangenbach@ziggo.nl

  Begin pagina