Gierzwaluw - weblinks

 

 

Gierzwaluw mogelijk aan de grond geraakt tijdens slecht weer of een ongeluk? Ze vliegen altijd en hebben alleen op het nest vaste grond onder de voeten.

 

 

 

 

 

Gierzwaluwnieuws 2023

Overige gierzwaluwpagina's - Contact

 

 

Zes klassiekers

 

Het grote gierzwaluwen-ABC.

Pas verschenen in mei 2023 maar nu al klassiek: het grote gierzwaluwen-abc t/m z met Duitse degelijkheid.

 

De cover, klik voor vergroting.

 

Maar liefst 644 pagina's (Duits) met alle weetjes, nieuw en oud, heel veel bijzondere foto's van allerlei situaties, statistieken en massa's literatuurverwijzingen naar Vol 1.

Van Apus apus apus t/m de vliegrichtingen rond Zyclone.

Ik had hem voor € 39,- inclusief porto. Wordt op bestelling geprint.

- Apus apus liber vol. 2. Mauersegler. Das ABC des besonderen himmelvogels.

- Apus apus liber vol 1. De bibliografie. 8.984 Literatuurverwijzingen (E)

 

Remco Daalder: "De Gierzwaluw"

In april 2014 publiceerde Remco Daalder de eerste Nederlandse monografie over de gierzwaluw. 205 pagina's. In 2014 winnaar van de Jan Wolkers Prijs voor beste natuurboek.

Te bestellen voor € 24,95 bij o.a. uitgever Atlas Contact. Beluister hier de uitzending van Vroege Vogels 27-4-14 in gesprek met de schrijver. Meer op Vara Vroege Vogels van 19 oktober 2014.

 

David Lack: "Swifts in a Tower", 1956 .

De eerste publicatie over de Gierzwaluw (na die van Gilbert White in 1774), over de kolonie in de toren van het natuurmuseum in Oxford van 1948-1955, 240 p. Veel herdrukken, van 40 - 400 Engelse Pond, op b.v. Amazone.com

In juni 2018 verscheen een heruitgave met een extra hoofdstuk door de zoon van de schrijver,  voor 19 Euro bij Bol.com of b.v. bij   Amazon.com voor 12,50 Engels pond.

 

-  pdf-brochure over de Tower kolonie

- "Devil Birds", DVD-film (1976) over de kolonie in Oxford, 10 Pond.

 

Emil Weitnauer: "Mein Vogel", aus dem Leben des Mauerseglers, 1980.

Monografie over Zwitserse kolonie in Oltingen van 1935-1960. Weitnauer bewees als eerste met radarwaarnemingen dat niet broedende gierzwaluwen 's nachts ook doorvliegen. 6e druk 2005, 103 p., te bestellen bij BNV in Zwitserland.

 

Phil Chantler en Gerald Driessens: Swifts, a Guide to the Swifts and Treeswifts of the world, 1995. 2e druk 2000. Geb. 272 p. Behandeling van 98 Gierzwaluwsoorten met verspreidingskaarten en tekeningen. 2e hands vanaf ca. 20 Euro via o.a. Abebooks.co.uk .

 

David Attenborough

Tweet of the Day, de Gierzwaluw

 

Paulien Cornelisse vindt gierzwaluw geweldig

Column in de De Volkskrant van 27 mei 2019

 

Helen Macdonald:  "Schemervluchten"

Veertig vogel-mens verhalen en een heel mooie over de klimvluchten van de gierzwaluw. De titel slaat op de nachtelijke klimvluchten van de gierzwaluw. Het blijkt een verzameling van 41 natuuressays waarbij vogels vaak de inspiratiebron zijn voor bespiegelingen over de relatie van mens en natuur.  

 

Het verhaal over de gierzwaluw beslaat 11 pagina's. De gierzwaluw wordt geïntroduceerd als "magisch", een "devil bird", als "onbevattelijke engelen" en "buitenaardse wezens" met een geopende bek die aan een "mini-reuzenhaai" doet denken. Als je er eentje in je hand hebt lijkt het "een entiteit uit een alternatief universum". Raadsels zijn het, nog steeds.

 

In de zomer verzamelen de niet broedende gierzwaluwen zich twee maal per nacht op 2-3 km hoogte boven Midden-Nederland. Rechtsonder op de cover staat de radar van piloot Luit Buurma / ecoloog Adriaan Dokter waarmee de nachtelijke klimvluchten naar grote hoogte bestudeerd werden.  Het is nog steeds niet goed helder waar die klimvluchten voor dienen. Deels om te 'slapen', maar ook voor "socialising", naar elkaar kijken, van elkaar leren, het kalibreren van het magnetisch kompas, verkennen van de topografie van de heel verre omgeving en om het weer te voorspellen. De schrijfster komt dan terug op dat "buitenaardse" en ziet een voorbeeld voor de mens. Hoe gemeenschapszin leidt tot meer kennis om bij dreigend onheil betere beslissingen te kunnen nemen.

 

- Schemervluchten, 320 p. 23,- Euro  Bezige Bij, 2021

- Meer over ontdekking en onderzoek van de nachtelijke klimvluchten

 

 

Charles Foster (Oxford prof.): The Screaming Sky.

Met illustraties van gierzwaluwkenner en kunstenaar Jonathan Pomroy.

 

Swift Summers, Mark Walter 2016, 142 p. Over onderzoek aan een kolonie in een Duits autoviaduct (E).

 

 

 

Gierzwaluw Bescherming Nederland (GBN)

Gierzwaluwenbulletin 2002-2019 (.pdf's)

(bekijk hier het nulnummer van mei 2002)

Contactadressen van lokale GBN-adviseurs (maar wordt al 5 jaar niet meer bijgewerkt)

 

Doorstart van GBN mislukt

Op de reguliere Algemene ledenvergadering van Gierzwaluwbescherming Nederland van 15 juni 2019 ontstond een flinke bestuurscrises door het onverwacht aftreden van voorzitter Hans Willemsen. De penningmeester en secretaris moesten bemensd worden maar daar  meldden zich geen kandidaten voor. Er werd een tijdelijk bestuur gevormd onder leiding van waarnemend voorzitter Astrid van den Broek. Dat kreeg de opdracht om een extra ALV te beleggen voor de vorming van een nieuw bestuur en te beraadslagen over de structuur en doelen van de vereniging. Men vond dat een (tot nu toe) vooral uitvoerend bestuur en een achterban die met name lokaal actief is, onvoldoende mens- en bestuurskracht genereert voor een landelijke vereniging die met succes voor de bescherming van de soort kan opkomen.

 

Er kwam vervolgens een 'harde kern' van de vereniging bijeen op een extra ALV die niet werkeloos wilde toezien. Algemeen werd de behoefte gevoeld om de potentiële kracht van de achterban te mobiliseren in werkgroepen en commissies onder leiding van een vooral faciliterend en coördinerend bestuur.

 

Het werd nog even kritiek om de minimaal vereiste drie bestuursleden in functie ter plekke te vinden want er waren nog steeds geen kandidaten. Maar het bleek een vindingrijke groep. Onder de uitstekende leiding van Astrid van den Broek en na een inspirerende discussie over het potentieel van een werkgroepenstructuur werd uiteindelijk een flink bestuur van zeven leden met voorzitter Rick Wortelboer geformeerd. Zie ook de website van Gierzwaluwbescherming Nederland.

 

Dit bestuur heeft niet lang gefunctioneerd. Vijf leden traden vrij snel voortijdig af en de vereniging is sinds 2020 in winterslaap. Er zijn geen actieve werkgroepen gevormd, van het bestuur is alleen de voorzitter nog over, de website wordt al dvier jaar niet meer bijgewerkt en er verschenen geen nieuwsbrieven meer. Het Bulletin verscheen eind 2019 voor het laatst.

 

De voorganger van GBN

GBN werd opgericht in 2002 als opvolger maar ook afsplitsing (m.n. vanwege onvrede met de promotie van nestverstorend kasten openen) van de Stichting Gierzwaluwenwerkgroep Nederland. Die werkgroep dateert van 1993 en werd in 1997 een Stichting met mededelingenblad "Apus". Hier het verslag van de jaarvergadering van de Stichting tijdens het eerste lustrumjaar 2001 in Het Vogeljaar jrg. 49 nr. 5-2001 p. 204-207.

 

Forums

Nederlands: https://groups.google.com/g/gierzwaluwen

Engels (vooral gier)zwaluwforum:  Swallows, Martins and Swifts

 

Kennistest

Test uw kennis van de Gierzwaluw met een informatieve Quiz van 18 vraagjes: Gierzwaluw kennisquiz.

 

Zwaluwen Adviesbureau

Voor een ieder die professioneel of als particulier beschermer  met nestkasten aan de slag wil, bevelen wij onderstaande boeken van Zwaluwen Adviesbureau, Marjos Mourmans, van harte aan. Daar zit 25 jaar kennis en ervaring in verwerkt. Navolging voorkomt teleurstelling en dierenleed.

  Boek: Bouwen voor Gierzwaluwen

  Boek: Gierzwaluwen en Nestkasten

 

 

Lokale werkgroepen

- Amsterdam, gierzwaluwwerkgroep op FB

Fimpje van Salto.tv  (juli 2020, 9 min) met o.a. onderzoeker Gert de Jong en Margreet Bloemers (WGA) op zoek naar Amsterdamse nesten.

- Amsterdam- Zuid, Natuur- en Milieuteam

- Berkelland / Neede

- Deurne, De Kulert

- Ede, facebookpagina

- Groningen - Stadsvogelwerkgroep

- Hasselt

- Kennemerland-Zuid

- Nijmegen, Beek-Ubbergen

Gouden Zwaluw voor Jochem Kühnen

Ieder jaar reikt Vereniging Nederland Cultuurlandschap (VNC) de Gouden Zwaluw uit aan een verdienstelijk persoon voor natuur in straat en stad. Dit jaar waren dat er vier en voorzitter Jaap Dirkmaat reikte ze weer uit. Voor de gierzwaluwliefhebber was er een bekende bij: Jochem Kühnen uit Beek-Ubbergen bij Nijmegen, voormalig bestuurslid van Gierzwaluwbescherming Nederland, GBN en al 15 jaar succesvol actief met het bestuderen, beschermen en promoten van de gierzwaluw. Ook met een eigen kolonie aan huis. Nu vooral in Nijmegen. Zie het bericht van VNC.

Zijn eigen website: Gierzwaluwen Jochem Kühnen.

 

- Oisterwijk

Gouden Zwaluw voor IVN-Oisterwijk

De Gierzwaluwwerkgroep Oisterwijk (onderdeel van IVN) heeft in 2013 van Jaap Dirkmaat, voorzitter Vereniging Nederlands Cultuurlandschap, de Gouden Zwaluw gewonnen. Dat was de beloning (uit zes genomineerden) voor de "biodiversiteitstoren" met nestgelegenheid voor met name Gier- en Huiswaluw maar ook voor vleermuizen en insecten. De gigantische "paalwoning" is dit voorjaar in gebruik genomen.

 

Hannie Nilsen (Gierzwaluwwerkgroep) en Gerard van der Kaa (rechts, vogelwerkgroep Midden-Brabant) nemen de prijs in ontvangst van Jaap Dirkmaat. (De gierzwaluw zit niet op de kleding van Hannie maar is het bronzen beeldje van Frans van Hintum).

 

 

 

De "biodiversiteitstoren", in Moergestel.

(klik voor vergroting)

 

 

 

 

 

 

 

- Olst-Wijhe, stadvogelconvenant 2015

- Uffelte / Havelte

- Utrecht

- VWG Midden-Brabant

- Zutphen

- Zwolle, St. Avifauna

 

 

Nestkastkolonies met website

Beek-Ubbergen, Jochem Kühnen

Mijdrecht, Ad van Uchelen

Joanneskerk Oisterwijk

Tilburg,

- Eilenbergkolonie, 1999-2007, Henk Haans

- Hogewitsekolonie 2014-heden, Henk Haans

- Kaart met kunstnestlocaties in Tilburg

Utrecht, kunstnestenkaart gierzwaluw in Google Maps.

Woudsend 2011-2015, Jaap Langenbach

 

Overige weblinks

- Gierzwaluwpagina bij Vogelbescherming

- Sovon vogelatlas '13-'15 telde 40.000 - 60.000 broedparen

- Gierzwaluw bij Wikipedia

- De belangrijkste feiten kort op een rij, brochure GBN

- Overzichtsartikel, dec 2013 in Twirre, tijdschrift van FFF.

- Gierzwaluwenbulletin GBN, oude nrs. vanaf 2002

- Oudste "gierzwaluw" is 49 miljoen jaar.jpg

- Vondst voorouder gierzwaluw / kolibrie in VS (E.)

- Details over afstamming Gierzwaluw-Kolibrie, NL

- Vijf foto's van (schijn?)paring in de lucht

- Komt de Gierzwaluw steeds vroeger aan?

- Gedicht "Gierzwaluwen" van Guido Gezelle (1897)

- Onderzoek naar relatie "banging" en predatie door torenvalk

- Ruionderzoek tijdens broedseizoen in Italië, (E.), aug. 2022

- Verslag broedseizoen Bristol -Eng. 2021

- Verslag broedseizoen Berlijn 1993, Ulrich Tigges,( Duits)

 

Buitenland

Action for Swifts, UK

Amazing Swift Facts by RSPB

Lange literatuurlijst op Apus Life

 

 

Filmpjes

 

- "Terug in het wild 2" op NPO start.

De NPO maakte met Menno Bentveld van o.a. Vroege Vogels de film "Terug in het wild", waarin een aantal diersoorten wordt behandeld dat met succes aan een nieuw voortbestaan wordt geholpen. Vanaf minuut 13.30 is de gierzwaluw aan de beurt met een verhaal over de succesvolle nestkasten in de Amsterdamse Oranjekerk. Thea Dammen van de Amsterdamse gierzwaluwwerkgroep en gierzwaluwonderzoeker Gert de Jong vertellen, begeleid door echt schitterende beelden, over de vogel, de dramatische achteruitgang in de stad.

 

Visarend, Koekoek en Gierzwaluw

A silent spring. (16 min.). Engeland, met o.a. Erich Kaiser (D) en Edward Mayer (UK).

(Het boek "Silent Spring", over de bedreiging door insecticiden van Rachel Carson, dateert van 1962)

 

- Ouder arriveert met volle keelzak in lege nestkast en slikt de inhoud zelf maar in (jongen zijn uitgevlogen). Mark Smyth, Noord- ierland

- 'Zelfmoord' van een erg klein jong. Sprong voor de 2e keer uit de kast na opvang en verplaatsing in deze camerabox. Louis-Philippe Arnhem in Leuven

- Verovert van nest duivenpaar en verwijdering van de eieren.

- Eitje raakt per ongeluk buiten nestcup (en wordt dan verder genegeerd)

- Bangers bij de kolonie in de klaagmuur, Jeruzalem

- Giervluchten van de kolonie in de klaagmuur in Jeruzalem

- Vechtend stel belandt op de grond

(niet proberen met blote handen te scheiden !)

Twee vechtende gierzwaluwen op balkon

Indringer verwijdert eerder ei uit nest

- Infanticide (nieuw mannetje doodt twee jongen van eerder nest dat hij gaat overnemen na wegblijven 1e mannetje)

- Infanticide-2, vale gierzwaluw.  Indringer probeert jong te doden terwijl ouder toekijkt

 

- Oxford Museum, UK. Kolonie rondvliegend

-  Giervluchten langs huizenblokken

-  Schitterende, vertraagde vluchtopnames in Ierland

Maar net ontsnapt aan aanval van Sperwer

Opvang jong, voeren en "uitgevlogen".

Zoekende vogels bij neststenen in schoorsteen

Invliegers in nestkasten in schoorsteen, Amersfoort

-  Uitvliegend jong bij Louis Philippe-Arnhem in Leuven

Dolgelukkige pensionhouder lukte het eindelijk om een uitvliegend jong te filmen.

Boomvalkjacht op gierzwaluw, normaal en vertraagd

Div. nestkastprojecten in UK (9 min.)

Gigantisch gierzwaluw-hotel in Baku-Azerbeidzjan

 

Muziekvideo-animatie "Sleep on the Wing" (3 min Youtube)

 

 

7e gierzwaluwconferentie in Italië

 

De tweejaarlijkse internationale gierzwaluwconferentie wordt volgend jaar eind mei 2024 gehouden in het Italiaanse Triëste.

Hier de voorlopige website van de organisatie.

 

Eerdere conferenties:

Duitsland, Berlijn, 2010

- Verslag (E.) door U. Tigges

- Verslag door Evert Pellenkoft, GBN-bulletin 2010-1 p.4-6

 

Duitsland, Berlijn, 2012

- Verslag in GBN-bulletin 2012-1 p. 4-6

- Verslagen van U.Tigges, E. Mayer (E)

 

Engeland, Cambridge, 2014

- Samenvattingen van de lezingen op Google Docs.

- Filmpje (E) van 5 min. met deelnemers aan het woord:  interviews 

 

Polen, 2016

- Verslag van NL-bezoeker Jochem Kuhnen met veel foto's

- Samenvattingen (E) van de papers door Ulrich Tigges en Marko Tucakov

 

Israël, Tel Aviv - Jaffa, 2018

- Verslag GBN-bulletin 2018-1 p.11 

Powerpoints Inventarisaties:

Gert de Jong – How to conduct a census of Swifts in a city like Amsterdam, The Netherlands: https://bit.ly/2GKljEd

Brian Cahalane – Swifts in Ireland: https://bit.ly/2GOLntq

 

Trek, winterverblijf

Christoph Meier – Migratory schedule of different Alpine Swifts: https://bit.ly/2uVYEyZ

 

(Kunst)nesten

Mauro Ferri – Artificial Swift nests from Medieval period up to modern times: https://bit.ly/2JzziKE

Dick Newell – What do we know about Swift Nest Boxes?: https://bit.ly/2HlFSnt

Mark Smyth – A walk on the Wildside – A look at Swift nesting sites in the natural landscape: https://bit.ly/2qg0SEJ

Edward Mayer – A new Swift Column for the modern built environment: https://bit.ly/2H9Humk

Parcharidou Effrosyni – Swift friendly buildings in Thessaloniki, Greece: https://bit.ly/2GJVwYv

 

Gedrag, vliegen, kenmerken, broedbiologie

Ninon Ballerstadt – Swifts' sleeping behavior: https://bit.ly/2GKBddq

Lothar Schiffler – Airlines: Bird Tracks in the air: https://bit.ly/2GNuZtz

Kevin Prince – X-ray fluorescence study of Swifts' feathers: https://bit.ly/2GGECOq

Lynda Huxley (presented on behalf of Chris Huxley) – Some aspects of the breeding biology of the swifts of County Mayo, Ireland:  https://bit.ly/2Ex3EK2

 

Soorten

Peter Cush – An overview of Apus apus & Apus apus pekinensis: https://bit.ly/2IF7EuD

Katja Schmieder – "The coolest bird": cultural differences between European and American Swifts: https://youtu.be/hJsc597WH38

Diane Yorgason-Quinn (presented on behalf of Larry Schwitters) – Audubon's “Vaux's Happening” Project: https://bit.ly/2HlmK8X

 

Bescherming - promotie

Mark Coreth – The Tree of Hope – A Swift Project in Jeruzalem https://bit.ly/2JvdmjC

Yossi Leshem & Amnonn Hahn – A Swift Way to Peace: https://bit.ly/2GJBS33

Ikram Quttaineh – Mahmiyat.ps website: Environmental awareness from the virtual world to the real world: https://bit.ly/2uXzeBg

Stefano Pesaro – A multi-facetted approach to Swift conservation in Italy: https://bit.ly/2GPr7s0

Gen. (Ret.) Mansour Abu Rashid – From an army general to a peacemaker: https://bit.ly/2uXQSVf

Thomas Starkmann – Common Swift nesting sites conservation in Vienna: https://bit.ly/2IFGGTh

Melpo Apostolidou – Helping Swifts in Cyprus: https://bit.ly/2GIbwdt

Marco Cucco – Citizen-Science: Swift Conservation in Italy: https://bit.ly/2ICHJU5

 

Opvang, rehab.

Alexandru Stahl – Mauerseglerklinik Frankfurt: Mastering Swift rehabilitation: https://bit.ly/2GMi4rI

 

Landen - steden

Yusuph Emanuel Roots & Shoots Tanzania:  https://bit.ly/2qidlHM

Itai Bloch & Nir Sapir – Insights from ATLAS tracking of foraging Little swifts in the Hula Valley, Israel: https://bit.ly/2GMiyhw

Lukas Viktora – Does it really work? A study in the Czech Republic: https://bit.ly/2GMr7ZF

- Foto-verslag van 230 dia's (conferentie en excursie) met een paar links naar presentaties op Youtube: 5e conf. Gierzwaluw Tel-Aviv-2018 (.ppt)

- Spectaculaire giervluchten langs de kolonie in de Klaagmuurkolonie Jeruzalem

 

Spanje, Segovia, 2022

- Info op de  conferentiesite

- Sprekerslijst

De 6e, in '20 en '21 wegens Corona uitgesteld, werd in 2022 alsnog gehouden in Segovia, midden Spanje. De plaatselijke vogelorganisatie doet ringonderzoek naar de kolonie in het aquaduct en schat het aantal paartjes op 2.000.

Filmpje: filmpje van 2 min.

 

Italië, Trieste, 2024

- Contact Kevin Prince op: swifts.trieste.2024@gmail.com

- Voorlopige website van de organisatie.

 

In andere talen

 

In Nederland wordt de Gierzwaluw ook wel "100 dagen vogel" (drie maand in het land) en "Koninginnedagvogel" genoemd omdat velen hem op 30 april voor het eerst waarnemen. Maar vanaf 2014 werd dat "Koningsdagvogel" (27-4). Die vervroeging past mogelijk goed bij de veronderstelde vervroegde aankomst (zie: artikel : "komt de Gierzwaluw steeds vroeger aan?").

 

Nederlands:

Gierzwaluw, ook wel Steenzwaluw en Torenzwaluw.

Vroeger Chierswaluwe (1583), Ghier-swaluwe (1599), Spier-swaluwe (1618), Gier-Zwaluw (1763).

Fries: Toerswel (off.), ook Piipswel, Piperswel, Gierswel, Gûlswel

Brabantse bijnamen voor zwaluwen

Meer in de databank etymologie - gierzwaluw

 

Latijn: Apus apus (=zonder poten), zie uitleg wetenschappelijke naam

Engels: Common swift , bijnaam Devil Bird

Duits: Mauersegler, Spyren

Frans: Martinet noir

 

Andere gierzwaluwsoorten

Van heel veel (onder)soorten was de Nederlandse naam mij niet bekend. Maar onlangs ontdekte ik op observation. org (de internationale variant van waarneming.nl) een lange lijst met de Nederlandse naam van 179 (onder)soorten, zie Nederlandse gierzwaluwsoortnamen.

 

 

Gierzwaluw en Greta Thunberg op postzegel

 

15 januari 2021

In Zweden weten ze ook heel goed dat de klimaat- en biodiversiteitscrisis heel nauw samenhangen. Het Zweedse postbedrijf PostNord brengt op suggesties van lezers op 14 januari een nieuwe postzegel uit die is gewijd aan de Zweedse natuur. Greta Thunberg (ook naar aanleiding van haar 18e verjaardag) poseert temidden van een vlucht gierzwaluwen. Het Zweedse 'tornseglare' betekent letterlijk vertaald 'torenzeiler'.

 

Wel jammer dat de vogelnaam er niet op staat maar aan het wit onder de keel is duidelijk te zien dat een gierzwaluw bedoeld wordt. Echt goed is het vliegbeeld overigens niet (er zit geen knik in de pols) maar de twee rechts boven van het groepje van vier kunnen er mee door  Zie: Nyheter-lokalt.

 

 

 

+++++++++++++++++++++++

 

Jaap Langenbach

jaaplangenbach@ziggo.nl

Willemstraat 38, 3511 RK Utrecht

06 - 3849 7474

  Begin pagina