Gierzwaluw - weblinks
Gierzwaluw mogelijk aan de grond geraakt tijdens slecht weer of een ongeluk? Ze vliegen altijd en hebben alleen op het nest vaste grond onder de voeten.
|
Zes klassiekers
Het grote gierzwaluwen-ABC. Pas verschenen in mei 2023 maar nu al klassiek: het grote gierzwaluwen-abc t/m z met Duitse degelijkheid.
De cover, klik voor vergroting.
Maar liefst 644 pagina's (Duits) met alle weetjes, nieuw en oud, heel veel bijzondere foto's van allerlei situaties, statistieken en massa's literatuurverwijzingen naar Vol 1. Van Apus apus apus t/m de vliegrichtingen rond Zyclone. Ik had hem voor € 39,- inclusief porto. Wordt op bestelling geprint. - Apus apus liber vol. 2. Mauersegler. Das ABC des besonderen himmelvogels. - Apus apus liber vol 1. De bibliografie. 8.984 Literatuurverwijzingen (E)
Remco Daalder: "De Gierzwaluw" In april 2014 publiceerde Remco Daalder de eerste Nederlandse monografie over de gierzwaluw. 205 pagina's. In 2014 winnaar van de Jan Wolkers Prijs voor beste natuurboek. Te bestellen voor € 24,95 bij o.a. uitgever Atlas Contact. Beluister hier de uitzending van Vroege Vogels 27-4-14 in gesprek met de schrijver. Meer op Vara Vroege Vogels van 19 oktober 2014.
David Lack: "Swifts in a Tower", 1956 . De eerste publicatie over de Gierzwaluw (na die van Gilbert White in 1774), over de kolonie in de toren van het natuurmuseum in Oxford van 1948-1955, 240 p. Veel herdrukken, van 40 - 400 Engelse Pond, op b.v. Amazone.com In juni 2018 verscheen een heruitgave met een extra hoofdstuk door de zoon van de schrijver, voor 19 Euro bij Bol.com of b.v. bij Amazon.com voor 12,50 Engels pond.
- pdf-brochure over de Tower kolonie - "Devil Birds", DVD-film (1976) over de kolonie in Oxford, 10 Pond.
Emil Weitnauer: "Mein Vogel", aus dem Leben des Mauerseglers, 1980. Monografie over Zwitserse kolonie in Oltingen van 1935-1960. Weitnauer bewees als eerste met radarwaarnemingen dat niet broedende gierzwaluwen 's nachts ook doorvliegen. 6e druk 2005, 103 p., te bestellen bij BNV in Zwitserland.
Phil Chantler en Gerald Driessens: Swifts, a Guide to the Swifts and Treeswifts of the world, 1995. 2e druk 2000. Geb. 272 p. Behandeling van 98 Gierzwaluwsoorten met verspreidingskaarten en tekeningen. 2e hands vanaf ca. 20 Euro via o.a. Abebooks.co.uk .
David Attenborough Tweet of the Day, de Gierzwaluw
Paulien Cornelisse vindt gierzwaluw geweldig
Column in de
Helen Macdonald: "Schemervluchten"
Veertig vogel-mens verhalen en een heel mooie over de
klimvluchten van de gierzwaluw.
Het verhaal over de gierzwaluw beslaat 11 pagina's. De gierzwaluw wordt geïntroduceerd als "magisch", een "devil bird", als "onbevattelijke engelen" en "buitenaardse wezens" met een geopende bek die aan een "mini-reuzenhaai" doet denken. Als je er eentje in je hand hebt lijkt het "een entiteit uit een alternatief universum". Raadsels zijn het, nog steeds.
In de zomer verzamelen de niet broedende gierzwaluwen zich twee maal per nacht op 2-3 km hoogte boven Midden-Nederland. Rechtsonder op de cover staat de radar van piloot Luit Buurma / ecoloog Adriaan Dokter waarmee de nachtelijke klimvluchten naar grote hoogte bestudeerd werden. Het is nog steeds niet goed helder waar die klimvluchten voor dienen. Deels om te 'slapen', maar ook voor "socialising", naar elkaar kijken, van elkaar leren, het kalibreren van het magnetisch kompas, verkennen van de topografie van de heel verre omgeving en om het weer te voorspellen. De schrijfster komt dan terug op dat "buitenaardse" en ziet een voorbeeld voor de mens. Hoe gemeenschapszin leidt tot meer kennis om bij dreigend onheil betere beslissingen te kunnen nemen.
- Schemervluchten, 320 p. 23,- Euro Bezige Bij, 2021 - Meer over ontdekking en onderzoek van de nachtelijke klimvluchten
Charles Foster (Oxford prof.): The Screaming Sky. Met illustraties van gierzwaluwkenner en kunstenaar Jonathan Pomroy.
Gierzwaluwenbulletin 2002-2019 (.pdf's) (bekijk hier het nulnummer van mei 2002) Contactadressen van lokale GBN-adviseurs (maar wordt al 5 jaar niet meer bijgewerkt)
Doorstart van GBN mislukt Op de reguliere Algemene ledenvergadering van Gierzwaluwbescherming Nederland van 15 juni 2019 ontstond een flinke bestuurscrises door het onverwacht aftreden van voorzitter Hans Willemsen. De penningmeester en secretaris moesten bemensd worden maar daar meldden zich geen kandidaten voor. Er werd een tijdelijk bestuur gevormd onder leiding van waarnemend voorzitter Astrid van den Broek. Dat kreeg de opdracht om een extra ALV te beleggen voor de vorming van een nieuw bestuur en te beraadslagen over de structuur en doelen van de vereniging. Men vond dat een (tot nu toe) vooral uitvoerend bestuur en een achterban die met name lokaal actief is, onvoldoende mens- en bestuurskracht genereert voor een landelijke vereniging die met succes voor de bescherming van de soort kan opkomen.
Er kwam vervolgens een 'harde kern' van de vereniging bijeen op een extra ALV die niet werkeloos wilde toezien. Algemeen werd de behoefte gevoeld om de potentiële kracht van de achterban te mobiliseren in werkgroepen en commissies onder leiding van een vooral faciliterend en coördinerend bestuur.
Het werd nog even kritiek om de minimaal vereiste drie bestuursleden in functie ter plekke te vinden want er waren nog steeds geen kandidaten. Maar het bleek een vindingrijke groep. Onder de uitstekende leiding van Astrid van den Broek en na een inspirerende discussie over het potentieel van een werkgroepenstructuur werd uiteindelijk een flink bestuur van zeven leden met voorzitter Rick Wortelboer geformeerd. Zie ook de website van Gierzwaluwbescherming Nederland.
Dit bestuur heeft niet lang gefunctioneerd. Vijf leden traden vrij snel voortijdig af en de vereniging is sinds 2020 in winterslaap. Er zijn geen actieve werkgroepen gevormd, van het bestuur is alleen de voorzitter nog over, de website wordt al dvier jaar niet meer bijgewerkt en er verschenen geen nieuwsbrieven meer. Het Bulletin verscheen eind 2019 voor het laatst.
De voorganger van GBN GBN werd opgericht in 2002 als opvolger maar ook afsplitsing (m.n. vanwege onvrede met de promotie van nestverstorend kasten openen) van de Stichting Gierzwaluwenwerkgroep Nederland. Die werkgroep dateert van 1993 en werd in 1997 een Stichting met mededelingenblad "Apus". Hier het verslag van de jaarvergadering van de Stichting tijdens het eerste lustrumjaar 2001 in Het Vogeljaar jrg. 49 nr. 5-2001 p. 204-207.
Forums Nederlands: https://groups.google.com/g/gierzwaluwen Engels (vooral gier)zwaluwforum: Swallows, Martins and Swifts
Kennistest Test uw kennis van de Gierzwaluw met een informatieve Quiz van 18 vraagjes: Gierzwaluw kennisquiz.
Voor een ieder die professioneel of als particulier beschermer met nestkasten aan de slag wil, bevelen wij onderstaande boeken van Zwaluwen Adviesbureau, Marjos Mourmans, van harte aan. Daar zit 25 jaar kennis en ervaring in verwerkt. Navolging voorkomt teleurstelling en dierenleed.
Boek: Bouwen voor Gierzwaluwen Boek: Gierzwaluwen en Nestkasten
Lokale werkgroepen - Amsterdam, gierzwaluwwerkgroep op FB Fimpje van Salto.tv (juli 2020, 9 min) met o.a. onderzoeker Gert de Jong en Margreet Bloemers (WGA) op zoek naar Amsterdamse nesten. - Amsterdam- Zuid, Natuur- en Milieuteam
Gouden Zwaluw voor Jochem Kühnen
Ieder jaar reikt Vereniging Nederland Cultuurlandschap (VNC) de
Gouden Zwaluw uit aan een verdienstelijk persoon voor natuur in straat en stad.
Dit jaar waren dat er vier en voorzitter Jaap Dirkmaat reikte ze weer uit. Voor
de gierzwaluwliefhebber was er een bekende bij: Jochem Kühnen uit Beek-Ubbergen
bij Nijmegen, voormalig bestuurslid van
Gierzwaluwbescherming Nederland, GBN
en al 15 jaar succesvol actief met het bestuderen, beschermen en promoten
van de gierzwaluw. Ook met een eigen kolonie aan huis. Nu vooral in Nijmegen. Zie het
bericht van VNC.
Zijn eigen website:
Gierzwaluwen
Jochem Kühnen.
Gouden Zwaluw voor IVN-Oisterwijk
De Gierzwaluwwerkgroep Oisterwijk (onderdeel van IVN) heeft
in 2013 van Jaap
Dirkmaat, voorzitter Vereniging Nederlands Cultuurlandschap, de Gouden
Zwaluw gewonnen. Dat was de beloning (uit zes genomineerden) voor de "biodiversiteitstoren" met
nestgelegenheid voor met name Gier- en Huiswaluw maar ook voor vleermuizen
en insecten.
De gigantische "paalwoning" is dit voorjaar
in gebruik genomen.
Hannie Nilsen (Gierzwaluwwerkgroep) en Gerard van der Kaa
(rechts, vogelwerkgroep Midden-Brabant) nemen de prijs in ontvangst van Jaap
Dirkmaat. (De gierzwaluw zit niet op de kleding van Hannie maar is het
bronzen beeldje van Frans van Hintum).
De "biodiversiteitstoren", in Moergestel.
(klik voor vergroting)
Nestkastkolonies
met website
-
Eilenbergkolonie,
1999-2007, Henk Haans
-
Hogewitsekolonie
2014-heden, Henk Haans
-
Kaart
met kunstnestlocaties in Tilburg
Utrecht,
kunstnestenkaart gierzwaluw in Google Maps.
Woudsend 2011-2015, Jaap Langenbach
Overige weblinks
- Gierzwaluwpagina
bij Vogelbescherming
- Sovon
vogelatlas '13-'15 telde 40.000 - 60.000 broedparen
-
De belangrijkste feiten kort op een rij, brochure GBN
-
Overzichtsartikel,
dec 2013 in Twirre, tijdschrift van
FFF.
- Gierzwaluwenbulletin GBN, oude nrs. vanaf 2002
- Oudste "gierzwaluw" is 49 miljoen jaar.jpg
-
Vondst voorouder gierzwaluw / kolibrie in VS
(E.)
- Details over afstamming Gierzwaluw-Kolibrie,
NL
-
Vijf foto's van (schijn?)paring in de lucht
-
Komt de Gierzwaluw steeds vroeger
aan?
- Gedicht "Gierzwaluwen" van Guido Gezelle (1897)
- Onderzoek naar relatie "banging" en predatie door
torenvalk
Buitenland
Lange literatuurlijst op Apus Life
Filmpjes
De NPO maakte met Menno Bentveld van o.a.
Vroege Vogels de film "Terug in het wild", waarin een aantal diersoorten
wordt behandeld dat met succes aan een nieuw voortbestaan wordt geholpen.
Vanaf minuut 13.30 is de gierzwaluw aan de beurt met een verhaal over de
succesvolle nestkasten in de Amsterdamse Oranjekerk. Thea Dammen van de
Amsterdamse gierzwaluwwerkgroep en gierzwaluwonderzoeker Gert de Jong
vertellen, begeleid door echt schitterende beelden, over de vogel, de
dramatische achteruitgang in de stad.
Visarend, Koekoek en Gierzwaluw
A silent spring.
(16 min.).
(Het boek "Silent Spring", over de bedreiging
door insecticiden van Rachel Carson, dateert van 1962)
- 'Zelfmoord' van een erg klein
jong. Sprong voor de 2e keer uit de kast na opvang en verplaatsing in deze
camerabox.
Louis-Philippe Arnhem in Leuven
-
Verovert van nest duivenpaar en
verwijdering van de eieren.
- Eitje raakt per ongeluk buiten
nestcup (en wordt dan verder genegeerd)
- Bangers bij de kolonie in de
klaagmuur, Jeruzalem
- Vechtend stel belandt op de
grond
(niet proberen met blote handen te scheiden !)
- Indringer verwijdert eerder ei uit nest
- Infanticide
(nieuw mannetje doodt twee jongen van eerder nest dat hij
gaat overnemen na wegblijven 1e mannetje)
- Infanticide-2, vale gierzwaluw.
Indringer probeert jong te doden terwijl ouder
toekijkt
- Schitterende, vertraagde vluchtopnames in Ierland
-
Maar net ontsnapt aan aanval van Sperwer
-
Opvang jong, voeren en "uitgevlogen".
-
Zoekende vogels bij neststenen in schoorsteen
-
Invliegers in nestkasten in schoorsteen, Amersfoort
-
Uitvliegend jong bij
Louis Philippe-Arnhem in Leuven
Dolgelukkige pensionhouder lukte het eindelijk
om een uitvliegend jong te filmen.
-
Boomvalkjacht op gierzwaluw, normaal en vertraagd
-
Div. nestkastprojecten in UK (9 min.)
7e gierzwaluwconferentie in Italië
De tweejaarlijkse internationale
gierzwaluwconferentie wordt volgend jaar eind mei 2024 gehouden in het
Italiaanse Triëste.
Eerdere conferenties:
Duitsland, Berlijn, 2010
-
Verslag door Evert Pellenkoft,
GBN-bulletin 2010-1 p.4-6
Duitsland, Berlijn, 2012
-
Verslag in GBN-bulletin 2012-1 p. 4-6
- Verslagen van U.Tigges, E. Mayer (E)
Engeland, Cambridge, 2014
- Samenvattingen van de lezingen op
Google Docs.
- Filmpje (E) van 5 min. met deelnemers aan het woord:
Polen, 2016
- Verslag van NL-bezoeker
Jochem Kuhnen met veel foto's
-
Samenvattingen (E) van de
papers door Ulrich Tigges en Marko Tucakov
Israël, Tel Aviv - Jaffa, 2018
-
Verslag
GBN-bulletin 2018-1 p.11
Powerpoints Inventarisaties:
Gert de Jong – How to conduct a
census of Swifts in a city like Amsterdam, The Netherlands:
https://bit.ly/2GKljEd
Brian Cahalane – Swifts in Ireland:
https://bit.ly/2GOLntq
Trek, winterverblijf
Christoph Meier – Migratory schedule of different Alpine Swifts:
https://bit.ly/2uVYEyZ
(Kunst)nesten
Mauro Ferri – Artificial Swift
nests from Medieval period up to modern times:
https://bit.ly/2JzziKE
Dick Newell – What do we know about Swift Nest Boxes?:
https://bit.ly/2HlFSnt
Mark Smyth – A walk on the Wildside – A look
at Swift nesting sites in the natural landscape:
https://bit.ly/2qg0SEJ
Edward Mayer – A new Swift Column
for the modern built environment:
https://bit.ly/2H9Humk
Parcharidou Effrosyni – Swift friendly
buildings in Thessaloniki, Greece:
https://bit.ly/2GJVwYv
Gedrag, vliegen, kenmerken, broedbiologie
Ninon Ballerstadt – Swifts' sleeping
behavior:
https://bit.ly/2GKBddq
Lothar Schiffler – Airlines: Bird Tracks
in the air:
https://bit.ly/2GNuZtz
Kevin Prince – X-ray fluorescence
study of Swifts' feathers:
https://bit.ly/2GGECOq
Lynda Huxley (presented on behalf
of Chris Huxley) – Some aspects of the breeding biology of the swifts of
County Mayo, Ireland:
https://bit.ly/2Ex3EK2
Soorten
Peter Cush – An overview of Apus apus
& Apus apus pekinensis:
https://bit.ly/2IF7EuD
Katja Schmieder – "The coolest bird":
cultural differences between European and American Swifts:
https://youtu.be/hJsc597WH38
Diane Yorgason-Quinn (presented on
behalf of Larry Schwitters) – Audubon's “Vaux's Happening” Project:
https://bit.ly/2HlmK8X
Bescherming -
promotie
Mark Coreth
– The Tree of Hope – A Swift Project in Jeruzalem
https://bit.ly/2JvdmjC
Yossi Leshem & Amnonn Hahn – A
Swift Way to Peace:
https://bit.ly/2GJBS33
Ikram Quttaineh – Mahmiyat.ps
website: Environmental awareness from the virtual world to the real world:
https://bit.ly/2uXzeBg
Stefano Pesaro – A multi-facetted
approach to Swift conservation in Italy:
https://bit.ly/2GPr7s0
Gen. (Ret.) Mansour Abu Rashid
– From an army general to a peacemaker:
https://bit.ly/2uXQSVf
Thomas Starkmann – Common Swift nesting
sites conservation in Vienna:
https://bit.ly/2IFGGTh
Melpo Apostolidou – Helping Swifts
in Cyprus:
https://bit.ly/2GIbwdt
Marco Cucco – Citizen-Science:
Swift Conservation in Italy:
https://bit.ly/2ICHJU5
Opvang, rehab.
Alexandru Stahl – Mauerseglerklinik
Frankfurt: Mastering Swift rehabilitation:
https://bit.ly/2GMi4rI
Landen - steden
Yusuph Emanuel – Roots & Shoots
Tanzania: https://bit.ly/2qidlHM
Itai Bloch & Nir Sapir – Insights from
ATLAS tracking of foraging Little swifts in the Hula Valley, Israel:
https://bit.ly/2GMiyhw
Lukas Viktora – Does it really work?
A study in the Czech Republic:
https://bit.ly/2GMr7ZF
Spanje, Segovia, 2022
Italië, Trieste, 2024
-
Voorlopige website van de
organisatie.
In andere talen
In Nederland wordt de Gierzwaluw ook wel "100 dagen vogel" (drie maand
in het land) en
"Koninginnedagvogel" genoemd omdat velen hem op 30 april voor het
eerst waarnemen. Maar vanaf 2014 werd dat "Koningsdagvogel" (27-4). Die
vervroeging past mogelijk goed bij de veronderstelde vervroegde aankomst (zie:
artikel :
"komt de Gierzwaluw
steeds vroeger aan?").
Nederlands:
Gierzwaluw,
ook wel Steenzwaluw en Torenzwaluw.
Vroeger
Chierswaluwe (1583), Ghier-swaluwe (1599), Spier-swaluwe
(1618), Gier-Zwaluw (1763).
Fries: Toerswel (off.),
ook Piipswel, Piperswel, Gierswel,
G
Brabantse bijnamen voor zwaluwen
Meer in de
databank etymologie - gierzwaluw
Latijn: Apus apus (=zonder
poten), zie
uitleg wetenschappelijke naam
Engels: Common
swift , bijnaam Devil
Bird
Duits: Mauersegler,
Spyren
Frans: Martinet noir
Andere gierzwaluwsoorten
Van heel veel (onder)soorten was de Nederlandse naam mij niet
bekend. Maar onlangs ontdekte ik op observation. org (de internationale variant
van waarneming.nl) een lange lijst met de Nederlandse naam van 179
(onder)soorten, zie
Nederlandse gierzwaluwsoortnamen.
Gierzwaluw en Greta Thunberg op postzegel
15 januari 2021
In Zweden weten ze ook heel goed dat de
klimaat- en biodiversiteitscrisis heel nauw samenhangen. Het Zweedse
postbedrijf PostNord brengt op suggesties van lezers op 14 januari een
nieuwe postzegel uit die is gewijd aan de Zweedse natuur.
Wel jammer dat de vogelnaam er niet op staat
maar aan het wit onder de keel is duidelijk te zien dat een gierzwaluw
bedoeld wordt. Echt goed is het vliegbeeld overigens niet (er zit geen knik
in de pols) maar de twee
rechts boven van het groepje van vier kunnen er mee door Zie:
Nyheter-lokalt.
+++++++++++++++++++++++
Jaap Langenbach
Willemstraat 38, 3511 RK Utrecht
06 - 3849 7474
|