|
Gierzwaluwnieuws 2022 Nieuws andere jaren: 2021 2020 2019 2018 2017 2016 2015 2014 2013
"Hirundo apus" in Nederlandsche vogelen van Nozemann en Sepp, deel 1, 1770. Ook in: Vliegwerk, vogels in de kunst. Matthias Depoorter, 2015.
Overige gierzwaluwpagina's
Contact: JaapLangenbach@ziggo.nl Willemstraat 38, 3511 RK, Utrecht 06 -3849 7474 |
|
Unieke gierzwaluwkalender
1 december 2022
Minami Hirayama, een Japanse die nu in
Kopenhagen studeert, verkoopt al enige jaren een unieke handgemaakte
gierzwaluwkalender. De
illustraties zijn in inkt en o.a. gemaakt naar foto's van Jan Sereth Larsen in
Denemarken
(hier op Instagram).
Cursus gierzwaluw en huismus in de ruimtelijke
ordening voor profs
1 december 2022
Dit jaar organiseerde Sovon i.s.m.
Vogelbescherming Nederland weer een aantal dagcursussen gierzwaluw en huismus.
De volgende is op 16 februari 2023.
Kunstnestprojecten voor met name de gierzwaluw
mislukken nog veel te vaak door o.a. onvoldoende kennis van zaken. Het
gaat o.a. over
de wetgeving
(Wet Natuurbescherming, Soortenmanagementplan, Kennisdocument), hoe gaan
we daar mee om en wat zijn goede aanpakken en voorzieningen voor compensatie van
nestverlies door sloop en verbouw ? De volgende cursus is op donderdag 16
februari in
Nijmegen, Sovon-locatie. Kosten € 429,- excl. btw. Alle info hier
bij Sovon.
Gierzwaluwnesten in gemeente Westland
23 november 2022
Een ploegje van zeven mensen heeft dit jaar
in de elf dorpskernen van de gemeente Westland gezocht naar
gierzwaluwnesten. Vorig jaar fietste Aad van Uffelen al
Kantpannen, afgedicht met hout en pur om, in
afwachting van dakrenovatie, broeden te voorkomen. (Maarssen)
Er wordt in de diverse dorpen vooral
genesteld in zogenaamde kantpannesten, achter de pannen die over de rand
van kopgevels hangen. Veelal gaat het om een kleine kolonie
geconcentreerd in een wijkje met dezelfde typen huizen, maar soms zijn de
nesten meer verspreid door het dorp zoals in Naaldwijk en ' s Gravezande.
In totaal werden er 189 'natuurlijke' nesten gevonden en 30 bezette
nestkasten. De 678 nestkasten / neststenen werden lang niet allemaal
gecontroleerd.
Het aantal bezette nestkasten van het project van Marco uit
2019 nam toe van 5 in 2019 tot 8 in 2020, 12 in 2021 en nu dus al 16 van
de inmiddels 38 nestkasten. Van de acht kasten in de kerk (sinds 2020)
waren er in 2021 en ook dit jaar weer 2 bezet. Maar vreemd genoeg niet
dezelfde twee. In Monster werden vijf nieuwe nestkasten opgehangen.
Ook werd hier en daar ingegrepen bij
situaties waar bezette nesten bedreigd werden. Op twee locaties waren
bouwsteigers geplaatst die de toegang belemmerden. Deze werden in overleg
met de opdrachtgevers tijdelijk verkleind of verwijderd.
In het verslag staat per dorp een kaartje
met de locaties en adressen van de gevonden nesten. Het belangrijkste doel
van de zoektochten is betrokken partijen (ecologen, woningeigenaren,
gemeente en woningcorporaties) attent te maken op de nesten zodat die bij
renovaties en sloop volgens de regels van de wet beschermd kunnen worden.
Broedplaatsen en nestkasten in
dorpskernen gemeente Westland.
In 2021 gevonden door Aad van Uffelen.
Nestkasten alleen gecontroleerd in Ter Heyde en
Wateringen
Totaal
- Verslag
zoekseizoen 2022, 11 dorpen gemeente Westland
(.pdf)
- Bericht "Huifjesproject
Ter Heyde hersteld"
Klimaatverandering oorzaak van achteruitgang
gierzwaluw in UK?
4 november 2022
Volgens landelijke tellingen van rondvliegende
gierzwaluwen in het Verenigd Koninkrijk gaat het broedbestand daar razendsnel
achteruit. Van 1995 tot 2017 bedroeg de afname 57%.
De gierzwaluw stond al op de oranje lijst
(amber) en belandde eind december vorig jaar bij de laatste herziening op de
rode lijst.
Een kwart
van de 245 vogelsoorten , waaronder ook voor het eerst de huiszwaluw, staat nu op de
Engelse rode lijst, bijna dubbel zoveel als 25 jaar geleden.
Achteruitgang van gierzwaluw in Verenigd Koninkrijk.
De notering voor 2020 ontbreekt in verband
met te weinig waarnemingen vanwege Corona maatregelen.
Tot voor kort waren er wel vermoedens
(afnemende nestgelegenheid en voedsel) maar geen bewijzen voor de oorzaken van de achteruitgang.
Maar eind oktober werd daarover een onderzoek gepubliceerd. Sterke
vermoedens dat de vaak
veronderstelde dramatische afname van het insectenbestand en/of de beschikbaarheid van geschikte
nestgelegenheid een rol speelt konden niet bevestigd worden. Maar de UK
wordt al jaren geplaagd door slechte zomers met soms ongekend zware
overstromingen door hevige regenval in korte tijd. En zowaar werd er wel
een verband gevonden tussen slechte zomers (koud, regen) en de
overlevingskans van eerstejaars vogels / mislukte broedsels (dus indirect
toch insectenaanbod?).
Dat het niet aan de insectenstand ligt
wordt door velen wel gedeeld. Gierzwaluwen zijn zeer flexibel en passen
hun dieet makkelijk aan aan wat beschikbaar is. Ze zijn ook niet afhankelijk
van een klein aantal soorten. Ook zijn ze in staat om dagelijks ver te
vliegen naar gebieden met voldoende voedsel. Giftige insecten (pesticiden)
zouden wel een probleem kunnen zijn.
Als gebrek aan broedplaatsen het probleem
zou zijn is het opmerkelijk dat het juist in Engeland, waar heel erg veel
nestkasten werden opgehangen, zo slecht gaat. Of zou het er zonder al die
kasten nog veel slechter voorstaan?
Aan slecht weer is niet veel te doen en de
onderzoekers bepleiten daarom maar om door te gaan met het beschikbaar
stellen van geschikte broedgelegenheid en bij landschapsbeheer rekening te
houden met kansen voor insectenpopulaties (die het ook goed doen bij
slecht weer).
Zie
papersamenvatting 31-10-2022.
(ik kon de paper nog niet lezen).
Kijk voor reacties ook op
het internationale gierzwaluwforum.
- Bericht The Guardian over de rode
lijst, 1-12-2021
- Ontwikkeling andere Europese
gierzwaluw populaties
De gierzwaluw is bovenmatig populair in de UK.
Er werden al vele, vele tienduizenden nestkasten geplaatst.
Alleen al John Stimpson besteedde de laatste 13
van zijn nu 80 levensjaren aan het maken van 30.000 nestkasten.
Zie bericht
The Guardian, 20-1-2022.
De populariteit blijkt verder ook uit maar liefst 90 lokale
groepen
die werken aan bescherming. Hier staan ze op
Google Maps met info over de
activiteiten. Er is ook een hele mooie databank voor
gierzwaluwwaarnemingen waar driftig gebruik van wordt gemaakt. In een enkele
zomermaand worden meer dan 1.000 bezette nesten gemeld. Zie:
https://www.swiftmapper.org.uk/
. De Britse populatie wordt nu op 60.000 paartjes geschat.
Kies het trechtertje voor filters. Je kunt bijvoorbeeld ook 2.500 locaties
met gegevens van nestkastprojecten selecteren en bekijken en ook
waarnemingen per gebied /
waarnemer en de data in csv downloaden. Net
zoiets als waarneming.nl dus maar wel veel handiger om mee om te gaan omdat
alles vanaf dezelfde pagina is op te halen en te zien. Als je even een account aanmaakt (of inlogt via je Google- of
facebookaccount) kun je ook NL-waarnemingen invoeren.
Op 5 november '22 hield schrijfster Hannah-Bourne Taylor
in Hyde Park Londen in het
De speech is te zien via Twitter:
Feather Speech over de
Gierzwaluw Hyde Park, 5-11-2022.
Nieuwsbericht met foto's in
News & Star.
Grootste UK-kolonie
Er wordt vermoed dat de grootste kolonie
gierzwaluwen van het UK, met 450 paartjes, zich bevindt in een wijkje met
zes straten in Crewe, Cheshire (onder Manchester, midden Engeland). Zie
krantenbericht augustus 2013.
Bekijk hier de wijk in
Google Maps.
De wijk heeft een A-status van biologisch
belang op de lijst van de RSPB.
Ik
tel ca. 200 woningen in de wijk van 350 x 350 meter. Met gemiddeld 2,2
paartjes per woning is het dus in ieder geval zeer dicht bevolkt.
Enorme reeks nieuwsberichten
met foto's van Engelse (en buitenlandse) kunstnestprojecten.
(Vale) gierzwaluwen in oktober
30 oktober 2020
In de herfstvakantie verblijven nogal
wat vogelaars langs de kust en er worden dan elk jaar vooral op de
Waddeneilanden wel wat vale gierzwaluwen ( Apus pallidus) gevonden. Die
worden snel gedeeld en dat resulteert dan al gauw in vele tientallen
meldingen op waarneming.nl . Zo ook dit jaar maar de aantallen en ook het
aantal locaties zijn dit jaar wel erg hoog. Er is, net als in 2020, sprake
van een flinke 'influx'.
Het zijn veelal juveniele vogels, voorzover te
identificeren. De oorzaak is aanhoudend en ongekend warm weer (veel
insecten) in Spanje en Frankrijk en dagenlang stevige wind uit
zuidelijke richtingen. Er worden b.v. ook opmerkelijk veel nachtvlinders uit
het zuiden gemeld, waaronder in Engeland twee nieuwe soorten.
Waarnemingslocatie vale gierzwaluw,
15 t/m 30 oktober 2022
De eersten werden op 15 oktober op Texel
gezien. In de dagen daarna namen de aantallen waarnemingen en ook de
locaties flink toe.
Ze worden op alle waddeneilanden gezien, maar
ook in het binnenland, zoals bij Arnhem, Nijmegen Moerdijk, Grevenbicht
(Limburg) en Diemen. Op 30 oktober stond het aantal waarnemingen al op ruim
1.200 (veel natuurlijk van dezelfde vogels). Het gaat meestal om een enkele
vogel, soms 2 of 3, maar op 28 oktober werden er op Vlieland maar liefst 7
tegelijk gemeld.
Ook in Engeland is een opmerkelijke intocht te
zien. Daar werden de eersten op 24 oktober gemeld en eidn van de maand al op
71 locaties. Zie bericht op
Birdguides.com - 31-10-'22.
Ook eind oktober 2020 waren er in Nederland erg veel
waarnemingen, op 28 oktober al zo'n 800, vooral op de Wadden, m.n. Texel en
Schiermonnikoog. Ook het aantal locaties was groot, waaronder ook een aantal
in het binnenland. Een vogel in Barendrecht genereerde op 27/28 oktober 2020
ruim 125 waarnemingen. In Amsterdam vloog er eentje twee dagen boven IJburg.
Zie
nieuwsbericht van 28-10-2020.
Opmerkelijk is dat de soort in Nederland pas sinds 2013 elk
jaar wordt opgemerkt (behalve in 2016) en de aantallen lijken toe te nemen,
zie
waarnemingsstatistieken.
Daarvoor was er alleen een waarneming uit 2006 in Vlissingen. Dat de
aantallen toenemen ligt zeker (ook) aan meer kennis, meer waarnemers en
betere apparatuur waardoor veel vogels gedetermineerd kunnen worden. De vale is
op het oog erg lastig te onderscheiden van onze gierzwaluw.
De vale gierzwaluw broedt in Europa in een
smalle kuststrook van het Middellandse zeegebied en verder vooral in Afrika.
Ze heeft twee broedsels per jaar. Onder de vogels die hier terechtkomen zijn
veel jonge vogels (voor zover herkend) die noord en zuid kennelijk door
elkaar halen dan wel in de war zijn geraakt door aanhoudende zuidenwind.
Ze overwinteren in Afrika.
Meer over de vale gierzwaluw:
- Waarnemingen sinds 15 oktober 2022
-
Broed- en overwinteringsgebied
- Filmpje van kolonie in Spanje,
Costa del Sol
Gierzwaluwen
Ook 'onze' gierzwaluw
Apus apus wordt soms nog in oktober gezien.
Waarnemingslocatie gierzwaluw,
1 t/m 30 oktober 2022
Gezien de aanwezigheid van nogal wat vale zouden
het deels ook wel vale kunnen zijn geweest. Ook al omdat ze ook vooral aan de
kust worden gemeld.
Henk Schreuders in Hattem zag er eentje wel 20
minuten lang boven het dorp vliegen. En had zelfs de tijd om er een filmpje van
te maken. Niet erg dichtbij maar aan gedrag en bewegingen te zien is hij (en ik)
er redelijk van overtuigd dat het een foeragerende 'gewone' gierzwaluw was.
Zie hier
het filmpje.
Meer over
alle
100 soorten gierzwaluw
Omgevingswet belooft geen goeds voor gierzwaluw
15 oktober 2022
Op 1-1-'23 zou de Wet Natuurbescherming,
samen met 26 andere wetten, opgaan in de Omgevingswet. Maar op 14 oktober
2022 werd de invoering door minister de Jonge opnieuw uitgesteld naar juli
2023, vooral vanwege digitale problemen. Zie
In plaats van
bestemmingsplannen moeten gemeente dan een omgevingsvisie en
omgevingsplannen maken. Daarin moet ook de flora en fauna geregeld
worden. Er wordt ruimte aan burgers en organisaties geboden om de
visies en plannen in te vullen, maar vooral voorafgaand aan de vaststelling. Maar
dat is wel ingewikkeld omdat provincies en gemeenten heel veel eigen
invulling kunnen geven aan allerlei voorschriften, normen en vereisten.
Minder houvast dus aan landelijke richtlijnen en meer lokaal lobbywerk wordt
noodzakelijk.
Vanuit natuurbelangen wordt gevreesd dat de wet teveel is gericht op het
versoepelen van procedures ten dienste van de efficiënte voortgang van
o.a. bouwprojecten in het kader van de energietransitie (verduurzaming van
gebouwde omgeving). Arnold van Vliet bij Vroege Vogels op 27-11-'21:
“In de nieuwe Omgevingswet bepaalt een projectontwikkelaar bijvoorbeeld zelf
of het wel nodig is te onderzoeken of er beschermde plant- en diersoorten
voorkomen in het terrein waar hij wil gaan bouwen”. Jaap Dirkmaat van
Vereniging Nederlands Cultuurlandschap is nog stelliger en kondigt gangen
naar de rechter aan: “Iedereen moet nu wakker worden en opstaan, want we krijgen een
krakkemikkige wet”.
GroenLinks voorziet ook grote problemen met de wet. Aan de voorkant kan er volgens eerste kamerlid Saskia Kluit teveel geshopt worden uit verschillende normen (om b.v.
'slechte' projecten toch door te kunnen drukken), de projectparticipatie
van omwonenden/belanghebbenden
is onvoldoende wettelijk vastgelegd en aan de achterkant is de handhaving
door bezuinigingen onderbemensd. "Ik vrees vooral dat grote marktpartijen in bijvoorbeeld de woon-, energie-,
landbouw- en industriesector, zeker in kleine en middelgrote gemeenten, meer
en meer de dienst uitmaken en dat het belang van de bredere leefomgeving van
ondergeschikt belang wordt.”
Nog meer werk
aan de winkel dus voor lokale gierzwaluwbeschermers. Zie voor tips de
website
"Samen voor onze leefomgeving"
van de natuur- en
milieuorganisaties. Vereniging Milieudefensie schreef een
uitstekende
Actie-toolkit - Omgevingswet
2022 met informatie over effectief bijsturen van de plannen door
lokale groepen.
- Arnold
van Vliet en Jaap Dirkmaat bij
Vroege Vogels 28-11-'21
-
GroenLinks over Omgevingswet, in: D
- Natuurbeschermers en Omgevingswet,
congresimpressies 6-11-'21
-
Alles over Omgevingsvisie Utrecht
Op Corsica (en elders) "doet" de vale het met
'onze' gierzwaluw.
22 september
Hieronder een bewerkte vertaling door Google
van een bericht bij de Britse Vogelunie:
Ornithologen observeren op Corsica (Bastia), al jaren twee soorten gierzwaluwen: de gierzwaluw (Apus
apus) en de vale gierzwaluw (Apus pallidus). Beide zijn trekvogels die de winter
in Afrika doorbrengen en in de zomer terugkeren naar Europa.
De twee soorten zijn moeilijk te onderscheiden op uiterlijk. Geïsoleerde vale
gierzwaluwen worden door de overgrote meerderheid van vogelaars buiten hun
bekende broedgebied hoogstwaarschijnlijk over het hoofd gezien. Zo zijn er
sinds 2001 slechts vijf waarnemingen van bleke gierzwaluwen buiten het
verspreidingsgebied in Zwitserland gemeld, allemaal door bekwame ornithologen.
Hybriden kunnen op basis van uiterlijke kenmerken nauwelijks als vaal of gewoon
worden herkend en zijn hoogstwaarschijnlijk ook niet identificeerbaar tijdens de
vlucht.
Hier het originele bericht bij de Britse
Vogelunie met twee mooie illustraties:
BOU van 18 juli 2022.
Hier
meer over de vale gierzwaluw.
(en wat meer details van het
onderzoek)
Nauwelijks late broedsels in 2022
16 september 2022
Dit jaar zijn er erg weinig laat uitgevlogen jonge
gierzwaluwen bekend geworden. Althans, veel minder dan vorig jaar maar dat was
wat dat betreft een uitzonderlijk jaar. Vorig jaar vonden we 27-28 meldingen van
jongen op het nest na 15 augustus, waaronder 8 of 9 in september. Dit jaar
slechts 8 na 15 augustus waarvan maar 1 of 2 in september.
De aankomst (van de broedvogels) was dit jaar
laat, maar tot veler verrassing was het vertrek (van de niet-broeders)
uitzonderlijk vroeg, nog vroeger dan vorig jaar. Al rond 25 juli waren de
luchten opeens erg leeg na een paar dagen nogal koud en regenachtig weer.
Ondanks veel beter weer eind juli kwamen de niet-broeders ook niet meer terug.
Van het vertrek van de broedvogels merk je weinig. Alleen aan de hand van
waarnemingen van bekende nesten (jongen, in- en uitvliegers) is er iets op te
maken over vroeg of laat vertrek. Het is misschien zinvol om eens een aantal
grote kolonies na 1 september goed in de gaten te houden.
Wachtlopen organiseren bij de kolonie met 100+ bezette nestkasten van kasteel Waardenburg?
Uit
nestkaststatistieken is opgemaakt dat ca. 3% van de broeders het eerste
ei na 25 juni legt. Uitvliegen gebeurt gemiddeld ca. 60 dagen later. Dat
betekent dus dat
er met een broedpopulatie van ca. 50.000 paartjes begin september ca. 1.500 nesten met jongen
zouden kunnen zijn.
Waarnemingen 1 t/m 13 september 2022
Dat verklaart wellicht dat er ook in september
nog vrij veel gierzwaluwen worden gezien. Vaak foeragerend tussen groepjes huis-
en boerenzwaluwen maar ook wel op trektelposten en in de bebouwde kom waarbij
nog nesten met jongen in d de buurt vermoed worden. Van 1 t/m 13 september
werden er in 157 hokken van 5x5 km gierzwaluwen gemeld. (vorig jaar in 226
hokken). Zie:
waarnemingen 1 t/m 13 sept. 2022
.
De aankomst was weliswaar laat maar geconcentreerd
(rond 10 mei, zie hieronder bij
late aankomst 2022 ). Geen gebroken paartjes door ruzie met
laatkomers waardoor vaak sterk vertraagde broedsels ontstaan. De indruk is
verder dat het een goed insectenjaar was.
Er waren geen of nauwelijks perioden met erg slecht weer (kou, regen) waardoor
het uitvliegen verlaat kan worden. De broedsels konden mogelijk sneller dan
gemiddeld worden grootgebracht. Broedcyclusdata van een kolonie in Mijdrecht
wijzen daar op, zie hieronder bij "Inhalen
?".
Op 11 september werd op de fenolijn van Vroege Vogels radio
het laatste jong op een nest gemeld. Bert Schrijver uit Lemerzand (bij
Lemelerveld?)
Op 11 september werd er een dagelijks foeragerende
vogel gemeld bij een nest in Wehe den Hoorn, met sterke vermoedens van een nest
met jongen.
Het zijn de enige twee septembermeldingen van dit
jaar. Het laatst bekende jong zat
vorig jaar nog tot 14 of 16 september op het nest, zie
verslag late jongen 2021.
De late broedsels van dit jaar, sinds 15
augustus
Het gaat veelal om late invliegers. Dat
kan later zijn dan het uitvliegen van de laatste jongen, omdat de ouders niet
altijd direct na het uitvliegen van het laatste jong vertrekken.
1.
11 september, Wehe den Hoorn (Gr.).
Foeragerende vogel nabij nest onder
dakpannen dagelijks aanwezig. Nest werd pas op 20 mei weer bezocht na het
ongedaan maken van recht gelegde pan en daklood op 10 mei waardoor het nest
onbereikbaar werd. Vorig jaar ook zeer laat jongen tot zeker 3, mogelijk zelfs
16 september.
2.
5 september, laatste invlieger Pietersonstraat Terheyde.
Jongen voor het laatst gehoord op 31 augustus.
3.
Na 3
september, Lemelerzand? Fenolijn Vroege Vogels, vanaf
minuut 8.30.
Melding van Ben Schrijver die een jong zag
uitvliegen.
4. 25 augustus, Beek-Ubbergen. Mededeling
van Jochem Kuhnen over zijn nestkastkolonie aan huis met 11 broedparen. Laatste
(en enige) broedsel na 15 augustus met twee jongen die uitvlogen op 23 en 25
augustus. De kast werd pas op 11 juni door een paartje bezet dat volgens Jochem
waarschijnlijk de broedplaats was kwijt geraakt. Zie ook zijn dagboeken over de
kolonie op:
Jochem over gierzwaluwkolonie.
5.
23 augustus, Arcen.
Grote nestkastkolonie met minstens 20
bezette kasten van Harm Peeters. Meerdere kasten met jongen na 15 augustus.
Laatste uitvlieger (adult) gezien op 23-8. Op 20-8 voor het laatst een jong in een
kastopening gezien.
6.
23 augustus, Hattem.
Laatste keer een invlieger in nestkast gezien.
7.
23 augustus, Noordwijk-Binnen.
Laatste keer een invlieger naar nestkast gezien. Ze kwamen meermaals per
dag binnen.
8.
15 augustus, Groningen.
Invlieger in nestkast met jongen.
Ik hoor het graag als u nog waarnemingen van
bezette nesten in september heeft die niet op
waarneming.nl - bezet nest 2022
of op -
bezet nest met jongen
staan.
Plastic in nesten
22 augustus 2022
Gierzwaluwen komen nooit aan de grond.
Nestmateriaal wordt meestal uitsluitend in de lucht opgevangen maar een
enkele keer is gezien dat er ook wel eens wat uit andere nesten "gestolen"
wordt. Vooral in nestkasten met camerabewaking wordt veel plastic
gezien en er zijn nesten gevonden die bijna volledig met plastic zijn
gebouwd. Er zweeft ook veel plastic in de lucht.
Huismussen zijn in gierzwaluwnestkasten vaak
de lokker voor gierzwaluwen. Maar van huismussen is ook bekend dat zij veel
touwtjes, sliertjes en plastic in het nest verwerken.
Beschrijving van soortgelijk geval in Polen:
Plastic doodt gierzwaluw.
De Spaanse biologieprofessor Alvaro Luna
Fernandez denkt dat plasticvervuiling slecht is voor het broedsucces. Grote
stukken plastic verstoren de warmte- en vochthuishouding en microplastics
kunnen opgegeten worden omdat gierzwaluwen de uitwerpselen van de jongen
opeten. Een groot stuk plastic kan de nestingang blokkeren en ballontouwtjes
zijn dodelijk als de vogels erin verstrikt raken. Hij gaat er onderzoek naar
doen en roept mensen die bereikbare nesten kennen (zoals nestkasten) op om
ervaringen en gegevens op te sturen.
Het is haast tijd om nestkasten van binnen te inspecteren (als je zeker weet
dat de jongen zijn uitgevlogen!) en dus een goede gelegenheid om eens op het
plastic te letten.
Onderzoek het nest (buiten de broedtijd ! of via je nestcamera) op plastic
en maak er foto's van. Haal het plastic eruit (zonder het nest te
beschadigen !) en maak foto's van het plastic op een vel wit papier met een
liniaal erbij om zo de soort en de omvang te kunnen duiden. Ter voorkoming
van schade door plastic is het nuttig om waar mogelijk nestkasten na het
broedseizoen van plastic en ander los materiaal te ontdoen. Het nest laten
zitten !
Gevraagde gegevens:
Plastic-protocol
Gegevens opsturen naar:
Alvaro.luna@universidadeuropea.es
Goed jaar in Oxford
8 augustus 2022
De gierzwaluwkolonie in de toren van het
natuurhistorisch museum van Oxford wordt al sinds 1947 gemonitord. David
Lack koekeloerde daar vele jaren achter glaasjes naar de nestelende vogels
en schreef er zijn klassieke monografie over:
Swifts in a Tower.
Na zijn overlijden in 1973 werd het werk voortgezet, maar volgens sommigen
niet altijd op de juiste manier. Er werden jongen geringd, sinds 2005 ook
oudervogels, en er werd ook ander verstorend onderzoek gedaan.
In 2012-2013 bereikte het aantal nesten en
uitgevlogen jongen een dieptepunt, maar sindsdien is er weer een
opmerkelijke verbetering. In 2020 en 2021 was het rendement per "actief
nest" met 1,2-1,3 uitgevlogen jongen echter weer erg ingezakt maar dit jaar
is dat met 87 uitgevlogen jongen (het hoogste aantal sinds 2008) op 42
actieve nesten weer op het normale niveau van 2,1 uitvliegers per nest.
Sinds 2005 vlogen er 1.193 jongen uit.
De nestcontroleurs berichten niet over de
mogelijke broedverstoring door de onderzoeken maar wijden afnemend/slecht
broedsucces meestal aan slecht weer (met name 2009, 2012 en 2020) of een
sperwer (2010-2011). En in een jaar met veel nesten met slechts een enkel
uitgevlogen jong wordt dit in een jaar met nat en koud weer gewijd aan het
slechte weer en in een mooi jaar aan "onervaren vogels", maar ook wordt er
gespeculeerd over te weinig voedsel of te weinig aanwezige vogels. Of en hoe
dat onderzocht is wordt niet vermeld.
Het weer wisselt jaarlijks sterk en een
aaneengesloten periode van geleidelijk afnemend broedresultaat (ook minder
uitgevlogen jongen per actief nest) is daarmee moeilijk verklaarbaar.
Op het dieptepunt in 2013 waren er nog maar 21
van de 147 beschikbare kasten bezet. Dat het nu een aantal jaren achtereen
geleidelijk beter gaat kan slechts zeer gedeeltelijk met het weer verklaard
worden. We weten van vele met camera bewaakte nestkastkolonies dat de
bezetting bijna altijd geleidelijk toeneemt. Afname (zeker niet in deze
extreme omvang) komt zelden voor en kan meestal verklaard worden door
verstoring door andere bijzondere oorzaken en slechts zeer gedeeltelijk door
een koud en nat seizoen of een sperwer.
Waarschijnlijk wordt er door toegenomen kennis
en ervaring inmiddels zorgvuldiger omgegaan met de broedsels en bij het
ringen.
Nog steeds worden alle jongen (87 in 2022)
geringd, en ook een aantal broedvogels (23 in 2022). Dat ringen leverde op
dat slechts 1,3 % van de jongen (4.064 geringd!) ooit werd teruggevonden in
de kolonie en dat 43% van de 674 geringde ouders werd teruggevonden.
(update door zoon Andrew Lack in heruitgave 'Swifts
in a tower', 2018).
Beide percentages zijn in vergelijking met
veel ander onderzoek erg laag. Opmerkelijk is verder dat 20-30% van de
gelegde eieren weer worden uitgeworpen (onderzoeksverslag
2007). Dat is uitzonderlijk veel en komt bij mijn weten alleen
voor als een oudervogel weg blijft, door welke oorzaak dan ook.
Bij een nest is een webcam geplaatst
waar een broedsel gevolgd kan worden:
webcam Oxford.
In de jaren '60-'75 werden gemiddeld 40 jongen geringd
(variërend van 20-60).
Dat liep op naar rond de 100 in 1985, daarna vrij
constant met een maximum van 134 uitgevlogen jongen in 2006. Daarna afnemend
tot het minimum van 13 in 2012 en sindsdien weer toenemend naar 83 in 2019,
een forse dip in 2020-2021 en een nieuw maximum van 87 in 2022.
-
gierzwaluwstatistieken
van het museum
Onderzoek (E., 31 p.) naar twee slechtweer periodes in
2020 en gevolgen voor broedsucces in Leeds (Engeland) en omgeving:
Slechtweerbroedsucces
. Van 34 eieren van 13 paartjes vloog
slechts 56% uit. Normaal was dat 82% over zes jaar gemiddeld.
Wat doen die 'bangers' toch ?
1 augustus 2022
Gisteren vertelde Remco Daalder (auteur van het
boek "De Gierzwaluw") bij Vroege Vogels radio o.a. over de activiteiten van die
luidruchtige nestzoekende pubers bij gierzwaluwnesten. Iemand
noemde het vorige week op de fenolijn
"kraamvisites" en vroeg om
waarnemingen van anderen. Zie filmpje met 'bangende' gierzwaluwen bij de kolonie
in de
klaagmuur van Jeruzalem.
Op de rest van de teksten van Remco kwam op het
gierzwaluwforum nogal wat commentaar. Hier het item, vanaf 2 uur en 8 min.:
Vroege Vogels 31-7-2022 over
gierzwaluwen. En
hier
commentaren op gierzwaluwforum -
Google Groups .
Zie ook:
bericht op OOG.TV , 31 - 7 - 2022.
123 van 1.423 nestkasten in Utrecht bezet
30 juli 2022
Dit jaar zijn voor het vijfde jaar nestkasten in
Utrecht op bezetting gecontroleerd. We vonden tot nu toe totaal 114 projecten
waaronder 52 projecten met 699 nestkasten en 58 projecten met 683 ingemetselde
neststenen. Er waren 26 projecten (23%) met een of meer bezette kasten. Van de
1.423 kasten waren er 123 bezet (8,6%).
Dit jaar raakten negen projecten voor het
eerst bezet, waaronder vijf in een geslaagd project in de Rivierenwijk. Die
vijf projecten waren goed voor een aandeel van 21 nieuw bezette nesten in de
toename van totaal (netto) 29 ten opzichte van vorig jaar. Ook een
mitigatieproject aan de Vleutenseweg raakte met 4 van de 8 kasten voor het
eerst bezet.
Vijf van de 95 neststenen in de Rivierenwijk. In
2022 minstens 29 bezet.
Maar veel bleef dus bij het (onbezette) oude.
In Leidsche Rijn is nog steeds geen gierzwaluw te vinden in een van de 13
projecten met totaal 285 neststenen. En ook niet in de 90 neststenen van de
9 projecten op het voormalige Veemarktterrein of de 62 neststenen in de 6
projecten in Overvecht.
Maar liefst 107 (87%) van de 123 bezette
kasten bevinden zich in slechts vier goed bezette projecten. Dat zijn Hartingstraat / Arthur van Schendelstraat (38 bezet, 100%)
, project Voordorp (18 bezet, 24%), de Lutherse kerk aan de Hamburgerstraat
(21 bezet, 81%,
mogelijk de oudste nestkastkolonie, 610 jaar, van Europa !)
en project Rivierenwijk met 29 (31%) bezette kasten.
In veel gevallen zijn wel factoren aan te
wijzen die (zeer waarschijnlijk) een rol spelen bij de leegstand of bij de
vaak lange periode tot de eerste bezetting. De belangrijkste zijn het niet
of op onjuiste wijze toepassen van lokgeluid, de grote afstand van de
projecten tot bestaande kolonies en de afwezigheid van dakloos geraakte
vogels in de buurt. Deze en diverse andere aspecten en achtergronden komen
aan de orde in het verslag over de bevindingen op de
pagina over Utrecht. In de tabel staan van alle 114 projecten de
gegevens met links naar foto of achtergrondinfo.
Bekijk het eens rustig op je laptop of tablet,
want op mobiel werkt de pagina niet lekker:
Kunstnestbezetting Utrecht
2018-2022.
Alle 114 projectlocaties staan ook
hier op Google Maps
Neststenen Amstelveen beter bezet
22 juli 2022
Het gaat weer goed met twee neststeenprojecten in
Amstelveen. De vogelwerkgroep houdt o.l.v. Marleen Andriessen al sinds 1996 de
bezetting bij van 56 neststenen, verdeeld over acht kopgevels nabij het
Wilhelminaplein en sinds 2005 van 52 neststenen onder de dakgoten aan de St.
Josephlaan. Dit jaar was 61% bezet.
Wilhelminaplein
De neststenen zitten er al sinds 1983, deels aan
de Talmastraat en aan de Katerstraat. Tot 2005 waren er steeds rond de 50 van
bezet maar daarna kelderde de belangstelling door nog steeds onbekende oorzaak
tot een dieptepunt van slechts vijf stuks in 2013. In 2019 en 2020 was er
eindelijk weer een opleving naar 15 paartjes, toen een terugval in 2021 naar 11,
maar dit jaar zijn het er weer 16.
In 1996 zijn alle kasten schoongemaakt waarbij
vooral veel huismusnestmateriaal werd verwijderd. In 2008 zijn alle kasten
gecontroleerd waarbij opviel dat er nauwelijks nestmateriaal aanwezig was. In
2013 zijn 23 van de 56 neststenen opnieuw van binnen gecontroleerd. Er werd geen
zichtbare oorzaak van onderbezetting gevonden.
Bezettingsverloop twee neststeenkolonies in Amstelveen.
St. Josephlaan
De bezetting nam sinds de ingebruikname in 2005
(34 bezet) gestaag toe tot 51 in 2020. Maar ook hier was er in 2021 een dip
terug naar 44. Dit jaar werden er 45 gevonden.
De sperwer
Er werd in 2021 argwanend gekeken naar de
activiteiten van een sperwer die het had gemunt op uitvliegende vogels. Het
vrouwtje wacht ze op in de dakgoot en jaagt er achterna als ze uitvliegen. Er
werden plukresten (vleugels) in de buurttuinen gevonden. De vogel was volgens de
waarnemers zeer waarschijnlijk verantwoordelijk voor afname van de bezetting in
beide kolonies. In 2022 is er geen sperweractiviteit waargenomen en totaal dus
een toename met zes bezette nesten. Al met al best een indrukwekkend resultaat
met ca. 2.600 uitgevlogen jongen (gemiddeld 1,8 per broedsel) sinds de start van
de kolonies.
Ze vliegen uit
22 juli 2022
Vandaag is de gemiddelde dag dat
gierzwaluwen uitvliegen. In een van de 100+ bewoonde nestkasten van
kasteel Waardenburg, met de webcam van Beleef de Lente, waren ze exact op
schema. Gisteren zijn de twee jongelingen vertrokken naar zuidelijk
Afrika.
De lege kast is ook nog interessant om te
zien. De oudervogels zijn op het laatst niet meer in staat om alle poepjes
op te ruimen (ze worden bijna allemaal opgegeten). Bekijk
hier het nest op de webcam.
En wat doet een oudervogel die op het nest
aankomt met een keelzak vol insecten en merkt dat de jongen zijn
uitgevlogen? Die slikt alles zelf in en 'likt daarna de snavel schoon',
zie schitterend
filmpje van Mark Smyth,
Noord- Ierland.
Evert Pellenkoft (Gierzwaluw expert en bioloog te Amsterdam) schreef op
het Engelse Gierzwaluwforum een stukje over de bouw en functie van de
gierzwaluwtong. Zie
Evert Pellenkoft over de gierzwaluwtong
(vertaling door Evert).
De spreiding van het uitvliegen is overigens
behoorlijk groot. Ze vertrekken nog tot ver in augustus. Vorig jaar werden
er zelfs nog een stuk of negen nesten met jongen in september bekend, zie
septemberjongen in 2021.
Op de webcampagina zijn ook nog
geruime tijd diverse bewoonde nestkasten te zien:
33 gierzwaluw webcams.
De aankomst was dit jaar ruim een week later
dan we gewend zijn en het uitvliegen dus misschien ook want er zijn nog
nauwelijks aanwijzingen dat ze in staat zijn om het broedproces bij late
aankomst te versnellen, maar een aantal gegevens van kolonie Mijdrecht
suggereren het wel. Zie hieronder over
achterstand inhalen.
Wie in detail de voorvallen in 2022 (en
daarvoor) van goed bewaakte nestkastkolonies wil bekijken kan o.a. terecht
bij Henk Haans met de
Hogewitsiekolonie in Tilburg
en bij Jochem Kühnen
met zijn grote camera bewaakte
kolonie in Beek-Ubbergen.
Jochem verzorgde ook de duiding van de voorvallen in het nest van
Beleef de Lente.
100.000+ wegtrekkende gierzwaluwen
7 juli 2022
Op de trektelpost Dordtse Biesbosch werd
vandaag een opmerkelijk record voor de gierzwaluw gevestigd. Dat stond
voor Nederland op ruim 43.000, maar werd verpulverd met een totaal van een
ongelooflijke 102.720. Stel je voor, dat zijn er gemiddeld zo'n 30 per
minuut, de hele dag door.
Ze vlogen in een gestage stroom, verdeeld
over de hele dag tussen 8 en 17 u. naar het zuidwesten, het Hollands Diep
op. Geen foerageergedrag maar dus op de vlucht voor te koud weer en te
weinig insecten. Het zijn waarschijnlijk (bijna) allemaal niet
broedvogels. Dat viel gisteren al op want er was weinig of geen spektakel
bij de kolonies die ik bezocht. Je kunt er donder op zeggen dat ze maandag
of dinsdag weer terug zijn. In Engeland worden dit soort regionale
trekbewegingen tijdens slecht weer in het broedseizoen wel vaker gemeld.
Zie de
melding op trektellen.nl .
Jongen sterven massaal in Spaanse hittegolf
17 juni 2022
Spanje wordt geteisterd door een extreem
vroege hittegolf. In grote gebieden komt de temperatuur ruim boven de 40
graden. Nog niet eerder gebeurde dit zo vroeg in het jaar. Heel veel jonge
gierzwaluwen zijn het slachtoffer. Het wordt veel te heet in de nesten
onder dakpannen en in (dunne) muren.
Jong van ca. 7 dagen oud.
Foto Elles Bertholée,
Soest
In o.a. Sevilla en Cordoba werden er vele
honderden op straat gevonden. Alleen al in Sevilla werden er in vier dagen
600 bezorgd bij opvangcentra, voornamelijk de vale gierzwaluw. Bedenk
daarbij dat de meesten niet gevonden worden. Ze komen terecht in
binnentuinen, kruipen weg in struiken of worden snel door predatoren
gepakt.
Men schat dat 90% van de broedsels dood
is. Veel kans op overleving van de gevonden jongen is er niet want Spaanse
opvangcentra nemen geen gierzwaluwen op (geen prioriteitensoort). Vele
worden bij particulieren bezorgd maar die weten weinig van het groot
brengen. Dat is expertwerk en vergt 30 dagen voeren voor jongen van 10
dagen oud.
Vale gierzwaluwen brengen per jaar meestal
twee broedsels groot, dus men hoopt maar dat het daarmee wel goed gaat,
maar de 40+ graden hielden in het zuiden nog aan tot begin augustus.
In zuidoost Frankrijk werd vandaag de
vroegste datum ooit met 40+ graden genoteerd. Morgen wordt het in de hele
oostelijke helft van het land boven de 40 graden.
- Bericht Spanje-vandaag, 18 juni
2022
- Bericht De Morgen.be, 16 juni 2022
- Bericht
The Guardian, 16 juni 2022.
- Artikel van Marjos Mourmans over hittestress
en de gevolgen voor
broedsels in de loop van het seizoen.
Jongen uit het ei
17 juni 2022
Bijna alle jongen zijn nu wel uit het ei,
afgezien van de gebruikelijke nakomers. De gemiddelde uitkomstdatum voor
Nederland is 15 juni maar de spreiding is vrij groot. Ze worden 40 dagen
op het nest gevoerd. Op 28 webcams zijn nu broedsels met jongen te zien.
Sommigen zijn al behoorlijk groot.
Zie:
https://gierzwaluw.website/webcams.html
.
Wordt achterstand ingehaald ?
27 juli 2022
Veel gierzwaluwen kwamen dit jaar vrij laat
aan (is de indruk, zie de indicaties in
dit bericht hieronder
), net als in 2019. Er zijn vermoedens dat gierzwaluwen in staat
zijn om opgelopen achterstand door late aankomst in te halen. Het seizoen
is kort; in de derde week van juli (de gemiddelde uitvliegdatum van het
eerste jong is 21 juli) willen ze eigenlijk klaar zijn want dan vermindert
het insectenaanbod al weer. Ze hebben altijd haast, vooral ook op de
terugweg uit het winterverblijf, zie
sprinten tijdens
voorjaarsmigratie.
Diverse eigenaren van met camera bewaakte
nestkasten is wel eens opgevallen dat bij late aankomst eieren sneller
worden gelegd. Vaststellen of dat, en het groot brengen van de jongen,
echt een trend is, vereist eigenlijk data van veel broedsels omdat
voldoende nauwkeurige tijdstippen van de diverse stadia in het broedproces
lastig zijn vast te stellen, ook met camera's.
Hieronder staan de data van de jaren 2019
t/m 2022 van 6-8 broedsels in de met camera bewaakte nestkastkolonie van
Ad van Uchelen in Mijdrecht.
De lijntjes lijken op het eerste gezicht
heel aardig parallel te lopen, dus op het oog geen versnelling in late
aankomstjaren te zien. Opvallend is echter toch wel het verschil tussen
2022 (laat) en 2021 (vroeger). De aankomst van de tweede oudervogel was in
2022 (gemiddeld over acht broedsels) 4 dagen later terwijl het derde jong
3 dagen eerder uitvloog dan gemiddeld in 2021. Dus totaal een week kortere
cyclus, - 9%.
Vergeleken met het nog vroegere aankomstjaar
2020 werden 'slechts' vier dagen 'ingehaald' (-3%). De tweede ouder kwam
in 2022 zeven dagen later aan en het derde jong vloog in 2022 gemiddeld
drie dagen later uit dan in 2020.
Broedselstadia nestkastkolonie Mijdrecht.
Zie de website van Ad van Uchelen met
Logboeken en videoclips
De meest betrouwbare datums zijn die van
aankomst 1e en 2e oudervogel (goed waarneembaar) en de legdatum van het
eerste ei. Die kan goed worden bepaald omdat de oudervogel(s) na het
leggen van het eerste ei het nest weer verlaten zodat het ei zichtbaar
wordt. Dat geldt ook nog voor het 2e ei (als er een 3e komt) maar na het
3e ei begint het broeden vaak vrij snel en is er nog zelden zicht op de
nestinhoud.
Als we de tijdsduur van de diverse
broedstadia in de late aankomstjaren 2019 en 2022 gemiddeld vergelijken
met die in de vroegere aankomstjaren 2020 en 2021 zien we toch
systematische verschillen. Alle stadia in het broedproces blijken korter
in de late aankomstjaren.
Het grootste verschil, 1,8 dagen korter
(-17%), betreft de tijd tussen aankomst tweede oudervogel en de legdatum
van het eerste ei. Dat waren 8,7 dagen in de late aankomstjaren en 10,7 in
de vroege aankomstjaren. Ook de andere perioden zijn in de late
aankomstjaren korter (3 - 11%).
De periode tussen aankomst tweede oudervogel
en uitkomen eerste ei was 3,7 dagen (-11%) korter dan in de late
aankomstjaren.
Maar de datum van uitkomen 1e ei is wat
onzeker. Als je pech hebt is het jong soms pas na dagen te zien, of als je
niet lang genoeg kijkt.
(Nauwkeurig de datum/ uur bepalen kan wel als je de opnames vastlegt en
versneld kunt bekijken, maar die faciliteit heeft Ad niet).
De periode tussen aankomst tweede ouder
en uitvliegen eerste jong is in de late aankomstjaren gemiddeld 3,4
dagen korter (-5%).
De mogelijkheid van "inhalen" wordt
waarschijnlijk vooral sterk bepaald door de aanwezigheid van voldoende
voedsel. In natte, koude zomers zal het zeer moeilijk zijn. Uit
broedselonderzoek blijkt dat de benodigde opgroeitijd sterk varieert met de
aanwezigheid van voldoende insecten. Ad vermoedt een erg goed voedselaanbod
in 2022. Regelmatig konden volle keelzakken niet gevoerd worden en werden
ingeslikt.
Kunnen gierzwaluw goed voedselaanbod voorspellen en produceerden ze daarom
maar liefst negen broedsels met drie uitvliegende jongen? Het gemiddelde is
2,02 uitvliegers per broedsel, althans, voor de periode waarin de eerste
eieren bij Ad werden gelegd, 13-21 mei. Later of eerder legbegin heeft
minder succes, zie verslag 10 jaar cameraonderzoek nestkasten in
Gierzwaluwbulletin, 2013 nr.
1. p. 4-6.
Uitgebreider in Limosa nr. 88-2 (2015), p. 57 - 73.
In een kort bericht met grafiek van voorzitter
Rick Wortelboer van GBN op het gierzwaluwforum, zie
aankomst en legbegin op forum
SMS wordt gemeld dat er geen (statistisch relevant) verband is
tussen de aankomstdatum van de eerste of tweede oudervogel en het aantal
dagen tot het leggen van het eerste ei.
Aantal dagen van aankomst 2e oudervogel tot legdatum
1e ei.
Dag 120 is 1 mei.
Dat blijkt uit de gegevens van 232 met camera
bewaakte legsels die in 1998-2012 door GBN zijn verzameld. Die gegevens zijn
toegevoegd aan de nog veel grotere en langer lopende databank
in het nestkaartenproject van Sovon. Zie
Sovon, aantal nestgegevens
gierzwaluw per jaar.
Maar het aantal betrouwbare/bruikbare waarnemingen door middel van
camerabewaking is in dat bestand erg klein. Er wordt nog geprobeerd om er
relevante informatie uit te halen.
Heb je een nestkast met camerabewaking, stuur
je data dan in naar
project nestkaart-light
van
Sovon.
Webcams laten al veel broeders zien
30 mei 2022
Na een late aankomst van veel gierzwaluwen
dit jaar is het broedseizoen nu toch echt begonnen. De paartjes hebben
zich weer op hun vertrouwde locaties gevestigd en op de meeste
webcamnesten zijn eitjes te zien. Veel paartjes zijn al klaar met leggen
en begonnen met broeden.
Op de webcam van Vogelbescherming Nederland
was te zien dat op 21-5 het tweede eitje was gelegd. Eitjes worden om de
twee dagen totaal 2-3 eitjes gelegd. Pas na het laatst gelegde ei begint
het broeden. Het leek er op dat er nog een derde ei zou komen want beide
vogels waren regelmatig de kast uit. Maar 23-5 zat er regelmatig een vogel
ook overdag op het nest, dus gedacht werd dat het broeden was begonnen.
Maar op 24-5 lag er 's middags toch nog een derde ei, ca. 3,2 dag na het
2e. Er zit nu continue een vogel op het nest dus het broeden is begonnen.
Man en vrouw wisselen elkaar bij het broeden
om de ca. twee uur af. Een dag of twintig na het laatst gelegde ei komt
het eerste jong uit. Dat vliegt nog eens veertig dagen later uit.
In de kast en op de vogels rennen ook flink
wat vrij grote "spinnen" rond. Dat zijn gierzwaluwluisvliegen die alleen
leven van het bloed van gierzwaluwen. De webcam staat bij een van de 105+
bezette nestkasten in kasteel Waardenburg.
Gemiddeld worden er 2,5 eitjes gelegd en een
legsel van vier is heel zeldzaam, zo bleek uit onderzoek aan 368 legsels
over 2003-2012 door leden van GBN. Daar zaten slechts twee legsels van
vier bij.
Martin van der Aa in Enter (Twente) ontdekte
deze week "een viertje" in een van zijn drie bezette nestkasten. De
legdata waren 17, 19, 21 en 24 mei, goed te volgen met de bewakingscamera,
zie zijn
filmpje met vier eitjes.
Het paartje broedt daar voor de vierde keer. Vaak gaat er iets niet goed
met zo'n legsel maar er zijn gevallen van vier uitgevlogen jongen bekend.
Ook bij Martin heeft de 4e het niet gehaald. Het begon al met achterstand
door pas 3 dagen na het 3e ei uitkomen van het ei. En drie dagen later
raakte het buiten het nesty, werd niet meer gevoerd en stierf dus. De
andere drie zijn op 18 en 19 juli uitgevlogen.
Dit jaar was er overigens wel een zeldzame
webcam bij een nest met vier jongen waar het wel goed lijkt te gaan:
webcam bij 4 jongen broedsel.
(helaas zitten er vrij vaak jongen pal voor de cameralens).
Nestkast met webcam in Norfolk, UK. Nr. 11 in de
lijst met gierzwaluw webcams
De lijst telt inmiddels 27 on-line cams (met groene ster) bij nesten waar
minimaal een vogel aanwezig is.
Bij elke cam is aangeven hoever het broedseizoen (ongeveer) is gevorderd,
zie
gierzwaluwwebcams.
De cam van Beleef de Lente staat op nr. 4 in de lijst. Hier meer over de
kolonie Waardenburg.
Late aankomst maar "alles komt goed"
Update 3 juni 2022
Het ziet er naar uit dat veel vogels dit
jaar flink later aankwamen dan "vroeger". Of komt het (deels) door veel
minder waarnemers dan in de Coronajaren '20 en '21. Op Koningsdag had men
toen wel vrij maar waren er geen vrijmarkten, dus tijd voor tochtjes en
omhoog kijken. Het was erg druk in de natuur.
Ook uit meldingen uit het buitenland en uit
de data van de trektekposten ontstaat de indruk dat veel vogels dit jaar
laat aankwamen. Zandstormen in de Sahara en vooral slecht weer in Spanje
en Frankrijk worden als mogelijke oorzaken gesuggereerd. Maar dat zijn
veelal (soms sterke) vermoedens. Er is nog erg weinig bekend over de
omstandigheden die het trekgedrag sturen en hoe gierzwaluwen daar mee
omgaan. (hoog- laag vliegen, omwegen maken, omkeren en opnieuw proberen,
e.d.). Hieronder beschouwen we eerst de waarnemingen die op waarneming.nl
werden gedeponeerd.
Het aantal waarnemingen op en rond
Koningsdag 2022 (wel weer vrijmarkten) lag dit jaar weer op het niveau van
voor 2020.
Hoofdmacht komt er aan
Op 7 mei werden er op de Franse telpost in
het zuidoosten bij Perpignan 30.000 geteld (op twee na hoogste aantal op
een dag ooit). En een dag later een nog nooit vertoonde 68.000, zie
Telpost Falaise de Leucate.
Dat was tevens het hoogste aantal dat ooit op een Europese trektelpost
langskwam. Iets zuidelijker werden er 56.000 stuks genoteerd, nu nr. 2 in
de recordlijst, zie
dagrecords gierzwaluw op
trektelposten .
Op 8-9 mei werden vervolgens op veel plaatsen in West-Europa, en
ook in Nederland, opeens erg veel nieuwe aankomsten gemeld. Ook op
waarneming.nl namen de aantallen flink toe tot een piek van 712 op 10 mei.
Opvallend vaak werd er "Hè,
hè, eindelijk"
e.d. bij vermeld. De hoofdmacht komt er uiteindelijk dan toch aan.
Het totaal aantal waarnemingen lag tot bijna
het einde van de maand duidelijk onder dat van 2019. De 'achterstand'
is dus eindelijk toch ingelopen, maar het totaal aantal gemelde vogels
lag op 31 mei toch nog flink lager, ruim 62.000 tegenover 89.000 in 2019,
zie
maandtotalen 2022 op
waarneming.nl (aantallen
waarnemingen, vogels en waarnemers)
Hieronder staat ter vergelijking het verloop
van het aantal waarnemingen tot en met 31 mei in 2019 t/m 2022. Op
zaterdag 21 mei was er een flinke piek. Het lijkt erop dat toen flink wat
'bangers' zijn aangekomen. Dat zijn de niet-broedvogels die altijd
een week of vier na de broeders aankomen. Dat valt altijd op met het
gegier van groepjes langs de kolonies. Ik zag ze die zaterdag ook voor het
eerst boven twee kolonies in Utrecht. Rond 28 mei was er een tweede,
grotere aankomstgolf (veel niet-broeders waarschijnlijk, die komen altijd
een paar weken later dan de broedvogels).
Aantal waarnemingen (dus niet aantal vogels!)
2015-2022.
Aantal vogels bij trektellen per dag
Zie :
gierzwaluwwaarnemingen t/m
31-5-2022.
Op het totaal van alle trektelposten (aantal
vogels!) zien we op 15 mei een flinke uitschieter van bijna 9.700, een
kleinere van ca. 3.200 op 21 mei en weer een hoge van ruim 9.300 vogels op
27 mei. Maar het totaal aantal op 31-5 was nog maar 47% van dat in 2021.
Zie vergelijking 2022, 2021 en 2020 op
trektellen - gierzwaluw.
De pieken op trektellen en op waarneming.nl
gaan aardig gelijk op.
Volgens het project
Liveatlas-Sovon
was de gierzwaluw begin mei
ongeveer een week later dan gemiddeld over 2019-2021, maar ook daar werd
flink 'ingehaald'. Op 15 mei waren de aantallen gelijk aan het gemiddelde
over '19-'21 maar eind mei was er toch weer achterstand opgelopen,
wellicht door tijdelijke wegtrek wegens koud weer van 'bangers'
(niet-broeders). In de UK zien we op
Birdtrack - gierzwaluw
dat de aantallen nog steeds flink
achterblijven.
- Waarnemingen
België april 2022
Gierzwaluwexcursies in Amsterdam
5 mei 2022
De Amsterdamse Vogelwerkgroep organiseert
ook dit jaar weer diverse excursies gierzwaluw in verschillende delen van
de stad. Zeer deskundige begeleiders. De eerste van acht stuks start op 27
mei om 20.30 in de Eerste Helmerstraat, zie
excursieschema.
NB: De allereerste gedocumenteerde
gierzwaluwwaarneming (op een schilderij) in Amsterdam dateert van ca. 1670,
zie
Gierzwaluwen in Amsterdam.
Gierzwaluwen in Oisterwijk e.o. 2020-2021
26 april 2022
Gierzwaluwwerkgroep Oisterwijk heeft weer
een fantastisch jaarverslag gemaakt. Ditmaal over 2020-2021 gecombineerd
en het telt maar liefst 57 pagina's boordevol onderzoeksresultaten over de
jaren 2005 - 2021 in Oisterwijk en omgeving. De werkgroep is al vele jaren
bezig met vooral monitoring van nestkasten en inventarisaties van
broedbestanden in de regio. Er wordt elk jaar zeer gedetailleerd verslag
van gedaan. Heel erg jammer dat dit het laatste jaarverslag "in deze vorm"
was. Hannie Nilsen en Gerard van der Kaa hebben "door persoonlijke
omstandigheden" moeten besluiten de werkgroep op te heffen. Maar veel werk
van de vrijwilligersgroep van ca. 25 mensen gaat door en men blijft
beschikbaar voor vragen en adviezen. Zo worden momenteel alle camera's,
bekabeling en opslagapparatuur in de Joanneskerk nog een keer vervangen.
Met de registratie van ontelbare gebeurtenissen en gedetailleerde
verslaglegging is men daar erg veel te weten gekomen over de broedbiologie
van de gierzwaluw. Ook het broedbestand in Oisterwijk (2011 en 2016/2017)
en Moergestel (2013) is gedetailleerd in kaart gebracht. In 2020/2021 is
Udenhout geïnventariseerd. Ook wordt de bezetting van twee
huiszwaluwtillen en de faunatoren gemonitord.
Broedsucces Joanneskerk 2005 - 2021
Acht andere kasten sinds 2005 in de
Joanneskerk worden niet met de camera's bewaakt maar wel gedetailleerd
gemonitord. De bezetting nam toe van 1 kast in 2005 tot alle acht in 2020 en
2021.
De monitoring sinds 2008 van de bezetting van
nu 140 nestkasten (117 bezet in 2021) in kasteel Waardenburg is geleidelijk
overgedragen aan de IVN werkgroep West-Betuwe. Over de resultaten daarvan en
links naar jaarverslagen staat
hier een bericht.
Lees hier het
jaarverslag Gierzwaluw -
Oisterwijk 2020-2021.
Een aanrader !
"Winterslaap" in de zomer
16 april 2022
Gierzwaluwen vliegen tijdens hun
winterverblijf in zuidelijk Afrika negen maanden lang 24/7 achter elkaar
door en komen ook tijdens de trek niet aan de grond. Er zijn onderweg
genoeg insecten te vangen om aan de benodigde energie te komen. Voor
een winterslaap zoals bij beren en diverse andere zoogdieren is al
helemaal geen noodzaak. Maar in de Europese broedgebieden ligt dat anders.
Tijdens erg koude en/of natte zomerperioden is het insectenaanbod soms zo
slecht dat veel broedsels mislukken. Het was al min of meer bekend dat
daar door nestjongen mee gedeald wordt door het energieverbruik te
beperken met
een sterk verlaagde lichaamstemperatuur
tijdens "nachtelijke winterslaap".
Onderzoekers van een Duitse kolonie in
Siegen hebben dit nu met metingen bevestigd, ook bij volwassen
broedvogels. Ze maten van 2010-2015 de nesttemperatuur en het
energieverbruik op 50 nesten en leidden daaruit af dat er in koude nachten
sprake is van een "nachtslaap+"
(Engels 'torpor', in 'torpid state')
met extra verlaagde temperatuur en sterk
vertraagde stofwisseling. Tijdens 423 koude nachten zakte de
nesttemperatuur met gemiddeld 8,6 graden. Tijdens zes gemeten koude
nachten met "nachtslaap+" daalde de stofwisseling (CO2-productie en
zuurstofverbruik) met gemiddeld 56% en met gemiddeld 7,6 graden. In minder
koude nachten daalde de stofwisseling met slechts 33%.
Temperatuurdalingen zijn bij nestjongen al
eens eerder opgemeten door J. Kosmikies door ze expres te laten
verhongeren. Nacht na nacht daalde de lichaamstemperatuur (tot wel 20
graden, normaal is 36-40) om overdag weer te herstellen. Dat is namelijk
nodig om weer door de ouders gevoerd te kunnen worden. De enige andere
vogel die het ook doet, maar elke nacht en niet alleen tijdens slecht
weer, is de (verwante) kolibrie. Een echte winterslaap (maanden) van een
vogel is alleen bekend van een Noord-Amerikaanse nachtzwaluw, de poor-will.
In de samenvatting van de paper wordt niet
duidelijk of de 'zomerslaap' bij broedvogels alleen 's nachts voorkomt en
hoe lang de periodes zijn waarin het voorkomt. Van niet broedvogels is
bekend dat ze bij extreme koude/natte periodes dagenlang de kolonie
verlaten en tijdelijk ver wegtrekken. Soms klonteren ze als bijenzwermen
bij elkaar tegen muren of bomen. (zie titelfoto op pagina
https://gierzwaluw.website/2020.html)
- Samenvatting paper in Biology Letters:
Cool Birds, energiebesparing
door "winterslaap"
in zomer.
Eerste gierzwaluwen in Ochten gezien
7 april 2022, update 11 mei
Het was voor Dylan van Galen op 7 april pas
zijn derde gierzwaluwmelding ooit, maar uit zijn toelichtingen maak ik op
dat hij wel vrij zeker is van de soort. Ze vlogen "2-3 minuten laag
gierend tussen de huizen, daarna naar de uiterwaarden". Het is de
allereerste waarneming dit jaar op waarneming.nl .
7 april is precies gelijk aan het gemiddelde
van de eerste waarnemingen over 1981-2022.
Inmiddels zijn ze ook gemeld in Elburg (9-4,
onzeker), Almere (12-4, onzeker), Beuningen (12-4, een kwartier vrij laag
boven de wijk van de waarnemer, daarna weg/doorvliegend), Soest (13-4),
Beek (Li. 14-4), nog een keer Elburg (overvliegend oost, net buiten de
stad, 15-4) en Gouda (15-4).
Aankomstdatum vervroegt niet of nauwelijks sinds
1981:
https://gierzwaluw.website/1eAankomst.html
(de vervroeging op vooral waarneming.nl wordt verklaard door meer
waarnemers en dus grotere trefkans)
Op 18 april werden de eerste passages langs
de trektelpost in Breskens (Zeeuwsch Vlaanderen) waargenomen. Maar
tot en met 30 april werden er totaal nog maar 5.060 stuks op de
trektelposten gezien. In 2020 / 2021 waren dat er respectievelijk al
26.263 en 31.250.
Zie vergelijking van aantallen vogels 2022, 2021 en
2020 op
trektellen - gierzwaluw.
Zie
bericht hierboven voor
verder verloop (late) aankomst 2022.
Gierzwaluwconferentie 25-27 mei 2022
5 april 2022
De 6e gierzwaluwconferentie, in '20 en '21
wegens Corona uitgesteld, wordt dit jaar alsnog gehouden in Segovia,
midden Spanje. Het is een twee-jaarlijkse wereldconferentie over
gierzwaluwen.
Hier korter filmpje van 2
min.
Er zijn 40 presentaties en papers gepland,
waaronder vijf uit Nederland over broedplaatsmonitoring in Amsterdam,
radarwaarnemingen van nachtelijk foerageren boven het IJsselmeer,
broedbiologie, gierzwaluwtillen en over het zicht van gierzwaluwen.
Alle info op de
conferentiesite
.
Eerdere conferenties:
Berlijn, 2010
-
Verslag door Evert Pellenkoft,
GBN-bulletin 2010-1 p.4-6
Berlijn, 2012
-
Verslag in GBN-bulletin 2012-1 p. 4-6
Cambridge, 2014
- Samenvattingen van de lezingen op
Google Docs.
- Filmpje (E) van 5 min. met deelnemers aan het woord:
Polen, 2016
- Verslag van NL-bezoeker
Jochem Kuhnen met veel foto's
-
Samenvattingen (E) van de
papers door Ulrich Tigges en Marko Tucakov
Israël, 2018
-
Verslag
GBN-bulletin 2018-1 p.11
- Weblinks naar papers /
powerpoints
Dikke fout met nestkasten aan een brug
4 februari 2022
In Voorschoten zijn nieuwe bruggen gebouwd en een
gemeenteraadslid kreeg het idee om er nestkasten aan te hangen. Een deskundige
adviseerde kasten voor gierzwaluwen. Vanwege de verkeersdrukte zouden die daar
het beste passen. Maar iedereen weet nu bijna wel dat gierzwaluwen onder de
nestkast een vrije uitvlieghoogte van minstens 3 meter nodig hebben. Als de
gierzwaluwen deze kasten al zullen weten te vinden (lijkt onmogelijk, zie
omgeving op
Google Streetview) dan
zullen de uitvliegende jongen goede kans maken in het 2-2,5 meter lager liggende
water te geraken. Zie
bericht en foto Voorschotense
krant 3-2-2022.
Natuurinclusief bouwen gereguleerd ?
31 januari 2022
Minister de Jonge van VRO heeft 27-1 in zijn
eerste kamerdebat over Volkshuisvesting op een vraag van Laura Bromet (Groen-Links)
toegezegd dat hij de mogelijke opties voor de regulering van
'natuurinclusief bouwen' gaat onderzoeken.
Op 25 januari 2022 werd door een grote groep
marktpartijen met een petitie opgeroepen om 'natuurinlusief bouwen'
verplicht te stellen voor alle nieuwbouw.
Hier tekenen kan nog steeds.
Zie het bericht van 31-1 op
Stadszaken.
Natuurorganisaties, bouwondernemingen, banken
en leveranciers bepleitten in het
Manifest "Bouwen voor Natuur"
dat er voor nieuwbouw een "Natuurstandaard" wordt opgesteld. Alle nieuwbouw
zou voorzien moeten worden van groenvoorzieningen in de buurt en van broed-
en verblijfplaatsen voor vogels en zoogdieren zoals gierzwaluw, huismus en
vleermuis.
De natuurvoorzieningen zouden verplicht moeten
worden opgenomen in de aanbestedingseisen. "Natuurinclusief bouwen", moet zo
uit de goede bedoelingensfeer komen.
De Tweede Kamer vroeg zich eerder al af of
verplichtingen niet geregeld kunnen worden in het Bouwbesluit. In een motie
van GroenLinks en CDA werd de minister gevraagd dit te onderzoeken, zie
Motie Bromet en Von Martels,
ondersteund door de
initiatiefnota
"Groen in de stad".
De motie werd met 129-20 aangenomen.
In het kader van 'klimaatneutraal' en 'van gas
los' gaat de komende 30 jaar de hele bebouwde omgeving op de schop door
sloop, renovatie en nieuwbouw. Huismussen, gierzwaluwen en vleermuizen
zullen hun broed- en verblijfplaatsen verliezen. Standaard aanbrengen van
voorzieningen in alle nieuw- en verbouw is een eenvoudige en goedkope
methode voor de vorming van nieuwe kolonies.
Twee methodes
De gierzwaluwpopulatie is waarschijnlijk het
meest gebaat bij overvloedig beschikbare, gelijksoortige broedplaatsen. Die
worden makkelijker gevonden dan allerlei soorten nestkasten of neststenen in
sterk uiteenlopende typen, opstellingen en locaties. Dat is namelijk het
resultaat van de huidige vrijwillige initiatieven en van wettelijk vereiste
mitigatie (= "verzachting") bij sloop- en renovatieprojecten. Compensatie
wordt per pand of per huizenblok alleen geregeld als er broedplaatsen
verloren gaan. Dat vereist onderzoek naar aanwezigheid (wordt ook nogal eens
' vergeten') en ontwerpen van nieuwe voorzieningen, waarbij ook nogal eens
fouten worden gemaakt; het komt voor de gierzwaluw vrij precies. De
bezettingskans van deze nieuwe voorzieningen is daardoor erg laag. (zie
pagina Kunstnesten).
Het risico op leegstand wordt bij standaard overal beschikbare en
gelijkvormige nestplaatsen aanzienlijk minder omdat ze uiteindelijk
'automatisch' herkend worden als geschikte broedplaats. Lokgeluiden zijn dan
ook niet meer nodig.
Kolonie Waardenburg naar 105+ paartjes
16 januari 2022, update 18-2
Het is niet bekend of en hoeveel gierzwaluwen
er in kasteel Waardenburg bij Neerijnen langs de Waal broedden tussen 1265
en de renovatie van 1957-1960.
Een ploegje van 8-10 vrijwilligers o.l.v.
Marjos Moermans (die ook het advieswerk voor de nestkasten deed), Hannie
Nilsen met leden van IVN vogelwerkgroep Oisterwijk en Bert Vos van IVN West
Betuwe voert sinds 2009 jaarlijks een gedegen controle uit van de kasten.
Van elke kast wordt de status en inhoud genoteerd en foto's gemaakt.
Broedgevallen worden vastgesteld aan de hand
van achtergebleven poepjes (van de jongen) in de kast. Elk jaar worden de
kasten schoongemaakt zodat het jaar daarop weer vastgesteld kan worden of er
gebroed is. (uiteraard worden de nesten niet verwijderd, alleen los
materiaal en poepjes).
In 2018/2020 is het aantal kasten (114 vanaf
2012) met 21 uitgebreid naar totaal 140.
Het aantal broedgevallen nam gestaag toe. In
2021 waren er 117 in gebruik door gierzwaluwen waarin 105
broedgevallen met uitgevlogen jongen werden vastgesteld. Van nog eens 12
kasten is broeden onzeker. Er werden ook 13 niet uitgekomen eitjes gevonden
en twee dode, bijna volwassen, jongen. In een aantal kasten werden totaal 30
uileballen van de kerkuil gevonden (slaapplaats), vaak samen met niet
uitgekomen gierzwaluweitjes en 1 x een dood jong gierzwaluw.
Zeer waarschijnlijk zijn er ook nog een aantal
natuurlijke gierzwaluwbroedplaatsen, o.a. achter het pannendak van de
Donjon.
Op 10 januari werd de jaarlijkse inspectie
weer uitgevoerd.
Door de controleurs werd dit
verslag over 2021
samengesteld. Omroep Gelderland was er
ook bij en publiceerde dit
verslag op 11-1-2022, met een
filmpje van de schoonmaak
.
Over de jaren 2009-2015 werd eerder al
een prachtig verslag
geschreven met veel foto's en achtergrondinfo. Op de site van VWG Midden
Brabant staan ook de
jaarverslagen over 2016 en
2017.
En
hier staat het
verslag over 2018.
Nestkasten Utrecht op de kaart
10 januari 2022
In Utrecht zijn voor broedseizoen '22 1.423
bekende kunstnesten (nestkasten en neststenen) voor gierzwaluwen
beschikbaar.
107 van de 123 bezette kasten bevinden zich in
vier redelijk tot zeer goed bezette projecten in Voordorp (18 bezette
kasten, 24% bezet), de Lutherse kerk aan de Hamburgerstraat (21 bezet, 81%,
(mogelijk
de oudste gierzwaluwkolonie in kunstnesten van Europa !),
op de locatie van het voormalige AZU aan de Hartingstraat / Arthur van
Schendelstraat (38 bezet, 100%) en in de Rivierenwijk met 30 (32%) van de 95
neststenen bezet.
Alle
details op
Gierzwaluwen in Utrecht.
Neem even contact op als je wilt helpen met de monitoring:
jaaplangenbach@ziggo.nl
.
- 114 nestkastprojecten
Utrecht op Google Maps
Gierzwaluwen van Beijing
3 januari 2022
De ondersoort Apus pekinensis van onze
gierzwaluw broedt al meer dan 600
De ondersoort siert ook een nieuw boek over de
vogels van Beijing.
Op deze animatie is te zien hoe de jaarlijkse
trektocht van 12.000 km naar Zuidelijk Afrika verloopt:
migratieroute apus pekinensis.
Hier alles over het
gierzwaluwproject Beijing.
Vale gierzwaluw bij Terneuzen
3 januari 2022
Vandaag is bij Terneuzen aan de Westerschelde door een aantal mensen
waarschijnlijk een vale gierzwaluw gezien. De vogel foerageerde er geruime
tijd. Het is de eerste januari-waarneming. Voorheen werd deze soort, sinds
2006, alleen in oktober en november in Nederland gezien. De vale
broedt in het Middellandse zeegebied. Zie de
-
Filmpjes
om de winter door te komen
jaaplangenbach@ziggo
,
Willemstraat 38,
3511 RK, Utrecht
06 - 3849 7474 ,
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Op
de voorplaat kun je de gierzwaluw elke maand een stukje rond een cirkel met
de trekroute Europa-Zuid-Afrika draaien. Drukt je dus
in september heel hard met de neus op het feit dat ze pas over acht maand
weer terug zijn ! Maar elke maand gaat er een maand vanaf. Onder de
maandencirkel staan de maanden met o.a. informatie over de regio waar de vogels
dan zijn. Handgemaakt van karton op bestelling na betaling van 236 Deense
Kronen (31 Euro), incl. 36 kronen porto (credit card). Alle info
kader
van de "feather Speeches" (bijna naakt, maar geheel beschilderd met veren en
gierzwaluwen) een hartstochtelijk pleidooi voor en "bij monde van" de
gierzwaluw. Daarna liep ze naar nr. 10 om een brief aan minister Sunak voor
te lezen. Met o.a. een oproep om een petitie voor verplichte neststenen in
nieuw- en verbouw te tekenen.
De
waarnemingsdatum werd niet gemeld maar dat zal niet langer dan een week geleden zijn,
dus na 3 of 4 september. Ik zoek nog contact met de melder. 
En
als die kast dan door een gierzwaluw wordt overgenomen is die soms "zwaar de
klos". Pieter Slim maakte het dit jaar mee bij zijn zeven nestkasten (sinds
1993) in Bennekom. Een aantal was al langer bezet door huismussen en
dit jaar werden er voor het eerst vier gebruikt door gierzwaluwen. De
huismussen verzamelden o.a. plastic sliertjes uit de dakisolatie. Een
volwassen gierzwaluw hing zich zelf op aan een plastic draad en kon niet
meer gered worden. Twee adulte vogels in twee andere kasten, die op de
huismus waren veroverd, raakten op het nest verstrikt in draad maar konden
nog wel bevrijd worden.
Op
nummer 21 in Furtwangen, Duitsland, zijn vier! jongen kort na elkaar
allemaal gezond en wel uitgevlogen. Vier jongen is al vrij bijzonder maar
dat ze allemaal ook uitvliegen komt zeer zelden voor; meestal sterft de 4e
voortijdig.
In
Spanje zijn ze gemiddeld al wat groter dan hier en sterk genoeg om uit het
nest te vluchten.
Maar
daarna waren ze er zeker, en niet te weinig. Omwonenden meldden vele
tientallen rondvliegende vogels. In 2007 was er weer een grote dakrenovatie
en dreigde de kolonie te verdwijnen. Maar met de installatie van 140
nestkasten kon de kolonie (op het nippertje) behouden worden. 
jaar
in Beijing maar er zijn nog maar 3.000 van de 50.000 paartjes over.
Prachtige beelden over voorkomen, migratie en bescherming in zeven
minutenfilmpje. Zet hem op volledig scherm !
