Gierzwaluw nieuws 2021

In Zweeds Lapland broedende gierzwaluwen blijken tijdens de voorjaarsmigratie veel sneller te vliegen dan tot nu toe werd verwacht. Dat blijkt uit de verzamelde vluchtgegevens van geolocators die werden aangebracht bij twintig vogels in nestkasten van holle boomstam. Uit eerder migratieonderzoek resulteerden voor Europese gierzwaluwen dagelijks afgelegde afstanden van 500 kilometer. Maar bij nadere bestudering van verschillen tussen noordelijk en zuidelijker broedende vogels blijkt dat de noordelijke tot wel 832 km/dag gemiddeld over 9 dagen halen. Het gemiddelde bedraagt ca. 570 km/dag. Ze maken daarvoor gebruik van weinig maar snelle opvetlocaties, gunstige rugwinden en foerageren tijdens het vliegen. Statistische analyses wijzen erop dat ze gunstige windrichtingen kunnen voorspellen aan de hand van peiling van luchtdruk en weersystemen. Daarmee wordt een relatief gunstig vertrekmoment gekozen. In het voorjaar 'scoren' ze 20% meer rugwind dan tijdens de najaarstrek naar Afrika.

Gemiddeld over de 20 onderzochte vogels verbleven ze tijdens de najaarstrek vanaf Lapland tot de zuidelijke Sahara 22 dagen op tussenliggende stopplaatsen en tijdens de voorjaarstrek vanaf de zuidelijke Sahara maar op vijf. Drie vogels vlogen zelfs non-stop in een ruk door naar Zweeds Lapland. De gemiddelde duur van de trek in het najaar was 42 dagen en in het voorjaar slechts 15 dagen. Het is dus een supersnelle sprint waardoor ze toch ongeveer tegelijk met de zuidelijker soortgenoten aan het broedseizoen kunnen beginnen.

Publicatie 20-5-2021 in Iscience.

Hier meer onderzoek naar trekroutes

Zeldzame huisgierzwaluw bij Westkapelle

19 mei 2021

Op 18 mei is bij Westkapelle de uiterst zeldzame huisgierzwaluw door vele waarnemers gezien, zie meldingen op waarneming.nl .

En hier de opmerkingen bij de waarneming van Aart Vink, die de vogel op het nippertje aan zijn vogelsoortenlijst (482 !) kon toevoegen: https://waarneming.nl/observation/214153440/. Aart meldde op waarneming.nl verreweg de meeste gierzwaluwwaarnemingen (5.955). BTW, ik sta tweede met 2.900 stuks ! Zie waarneming.nl-gierzwaluw-details.

De eigenlijk Afrikaanse en Indiase Huisgierzwaluw (Little Swift, Apus affinis) broedt sinds 2000 in Europa in het zuid-spaanse Cadiz (nu 60-70 paar). Maar ook in Madrid zijn al broedparen gelocaliseerd. In Europa betreft het de ondersoort galilejensis. Het broedgebied breidt verder noordwaarts uit. Er zijn vermoedens van broedgevallen in Seville en Marbella. Verder komt hij in Europa alleen voor in zuidoost Turkije, waar 99% van de Europese populatie (900-2.500 paar) leeft. Ze nestelen in gebouwen maar gebruiken ook vaak nesten van huiszwaluwen.

De soort werd slechts drie keer eerder in Nederland waargenomen: in 2001 en 2006 op Terschelling en bij IJmuiden en op 27-10-2020 op Vlieland. In België was de 1e en enige waarneming op 26-10-2020 bij Blankenberge (zelfde vogel als op Vlieland?).

-Broed- en overwinteringsgebied van de huisgierzwaluw

Nesten gierzwaluw melden kan helpen

12 mei 2021

Ook de gierzwaluw (naast vooral huismus en vleermuis) heeft het als gebouwbewoner zwaar te verduren door broedplaatsverlies bij sloop en renovatie. Alle Nederlandse huizen gaan "op de schop" in het kader van de energietransitie en "van het gas af" dus alle nesten krijgen "een beurt" ! Hanne Tersmette van Vogelbescherming roept in een gesprek op NPORadio1 op om nesten te zoeken en deze te melden op waarneming.nl .

Nestkom op een panlat met een ei dat verloren gaat.

Omdat nesten meestal niet bekend zijn, kan er bij werkzaamheden geen rekening mee worden gehouden. De gemelde nesten kunnen o.a. door ecologen geraadpleegd worden die onderzoek moeten doen naar het voorkomen van broedplaatsen in geval van voorgenomen sloop of verbouw van panden. Het is niet duidelijk wat Vogelbescherming met de gegevens gaat doen maar aan het eind van dit seizoen zullen ze melden hoeveel er gevonden zijn. Zie de oproep van Vogelbescherming in Nature Today. De gevonden nesten (invliegopeningen) kunnen op deze pagina gemeld worden. Tot nu toe (12 mei) zijn er een stuk of 40 gevonden, zie de lijst met waarnemingen met code "bezet nest". (Vorig jaar waren het er ca. 550).

Bij diverse meldingen is echter niet duidelijk of het aantal slaat op het aantal vogels of het aantal nesten. Alleen een invliegende gierzwaluw (of een uitvlieger, maar dat zie je bijna nooit), roepende vogels of piepende jongen uit een "verdachte broedplaats" tellen als bezet nest. Uit de nestopening kijkende jongen (met meer wit op de keel en voorhoofd dan ouders) zijn een keihard bewijs voor een bezette nestplaats maar die tref je eigenlijk alleen met "wachtlopen" bij bekende kunstnesten.

Overigens, broedvogels gaan bij slecht weer niet dagen weg om in het buitenland insecten te vangen, zoals Hanne veronderstelt. Ze komen altijd, ook bij regen, kou en wind, elke avond rond zonsondergang terug in de kolonie om de nacht op het nest door te brengen. Alleen niet-broedvogels zonder nest (die dag en nacht doorvliegen) blijven bij erg slecht weer wel eens een paar dagen weg maar verblijven verder ook ' s morgens en ' s avonds bij de kolonie waar ze een nest zoeken. Zij geven met hun vlieggedrag dan belangrijke aanwijzingen voor de locaties van nesten. Zie vlieggedrag en tips voor nesten zoeken.

Sinds vorig jaar doet Vogelbescherming samen met de zoogdiervereniging monitoring aan nestkastenprojecten in vijf Brabantse steden. Daar zijn sinds 2017 erg veel neststenen voor gierzwaluwen en huismussen ingebouwd en ook verblijfplaatsen voor vleermuizen. In 2020 werden nog geen bezette gierzwaluwkasten gevonden Zie Project B5 Brabant .

Nestkasten en neststenen zijn prima alternatieve voorzieningen maar de genoemde "gierzwaluwdakpannen" in het radiogesprek moeten worden afgeraden. Daaronder wordt het (zeker op geïsoleerde daken) veel te warm en sterven de eieren en jongen, zie dakpanhuifjes uit den boze.

Een week later dan vorig jaar

28 april 2021, laatste update 3 juni

Kwam het door minder waarnemers als gevolg van het koude weer of omdat de gierzwaluwen door de kou eind april-begin mei zijn vertraagd? Feit is dat het aantal gierzwaluwwaarnemingen (niet aantal vogels) tot eind april flink achterliep op het verloop van vorig jaar. Terwijl waarneming.nl meldt dat zowel het aantal actieve waarnemers als het aantal waarnemingen weer flink is toegenomen. Ongeveer een week later dan vorig jaar is de intocht opeens toch goed en versneld op gang gekomen (op basis van het aantal gemelde waarnemingen). Het lijkt wel of ze een weekje werden opgehouden maar toch echt niet langer konden wachten. Dat veel vogels later waren blijkt ook uit waarnemingen aan nestkasten. Er werden medio mei relatief veel (uitgeworpen) eitjes onder nestkasten gevonden. Dan doen laatkomers die bij aankomst zien dat de partner al een eitje heeft met een nieuwe partner.

Op de trektelposten zag men ze ook later dan in voorgaande twee jaren aankomen. En op waarneming.nl zagen we pas op 25-4 een topdag van maar liefst 950 waarnemingen. (alleen 5-5-2020 met ruim 1.000 stuks, had er "ooit" nog meer). Op 9 mei (zomerse zondag na weken kou) kwam de 10.000-e waarneming binnen, ongeveer evenveel als vorig jaar op dezelfde dag waarmee de 'achterstand' dus vrij snel was ingelopen.

Vorig jaar was het aantal waarnemingen op 6 mei bijna dubbel zo hoog als gemiddeld over 2015-2019. Zeer waarschijnlijk werd dat vooral veroorzaakt door veel meer actieve waarnemers als gevolg van maatregelen tegen de coronacrisis, zoals thuiswerken. Mogelijk is door het koude weer het aantal actieve waarnemers dit jaar lager maar het totaal aantal waarnemingen kwam toch weer enkele duizenden hoger uit op ruim 1,5 miljoen in mei. Ook kwamen er dubbel zo veel nieuwe waarnemers bij als mei vorig jaar.

Al met al kan het grotere aantal waarnemingen tot eind mei verklaard worden met de toenemende waarneemintensiteit. En dat maakt het dus ook weer aannemelijk dat de aankomst dit jaar echt een week later was en geen waarnemerseffect. De eerste aankomstgolf verliep daardoor sterk geconcentreerd. De vogels halen nu de 'achterstand' in om toch op tijd een broedsel groot te krijgen.

Meer broedvogels komen nog aan tot in de derde week mei. Eind mei komen dan de niet broedvogels die weer voor de bekende schreeuwpartijen langs de broedplaatsen gaan zorgen. De aankomst daarvan is duidelijk te zien aan toenemende aantallen op de trektelposten vanaf 28 mei, zie trektellen per dag mei 2021.

Dit jaar sneuvelde het K-dag record van 2020. Dat stond op 650 waarnemingen. Dit jaar komen we op 1.675 (stand per 13-5), maar dat aantal wordt zwaar bepaald door weer heel veel waarnemingen uit Ridderkerk met dubbelmeldingen van een aantal enthousiastelingen op de trektelpost. Ze zagen daar totaal 383 gierzwaluwen passeren (zie telling van de trektelpost) maar voerden er zo'n 860 meldingen over in. We hebben ze meegerekend als 20 waarnemingen zodat het totaal dan op 835 komt.

Bekijk hier alle waarnemingen op Koningsdag 2021 .

In Ter Heyde werd op 20-4 de eerste invlieger in een nestkast gezien, zie melding waarneming.nl . Ad van Uchelen in Mijdrecht meldde 24-4 de eerste aankomst in een van zijn acht bezette nestkasten en Harm Peters in Arcen zag 26-4 de eerste in een van zijn nestkasten duiken.

Op de avond van Koningsdag zag ik in Utrecht (na een week 'wachtlopen') de eersten boven twee kunstnestkolonies aan de Hartingstraat (14) en de Lutherse kerk aan de Hamburgerstraat (6 stuks). K-dag vierders op straat die de kolonie ook in de gaten houden hadden ze ook nog niet eerder gezien.

Primeur voor Bergen op Zoom

29 maart 2021, update 22 april

Ingrid meldde op 28 maart de eerste gierzwaluw uit Bergen Op Zoom. Ze was er "heel zeker" van want ze stond al met de verrekijker te kijken toen ie "heel dichtbij kwam overvliegen". Het is de achtste waarneming in maart "ooit". Op 5 april zag ze er daar weer eentje. En op 6 april zag Jeroen Veentra er eentje in een sneeuwbui bij Fochteloo (Fr.)

De eerste op 15 maart was vals alarm

Op waarneming.nl werd door Vincent Schieveen op 15 maart een gierzwaluw in het Soesterkwartier gemeld. Ik ken Vincent als ervaren vogelaar die heel goed weet hoe de gierzwaluw vliegt. Maar het is wel extreem vroeg. Sinds 1973 waren er slechts 7 maartmeldingen en de vroegste "ooit" was op 23 maart 2010. Bij de melding ontbreekt elke toelichting en de redactie vroeg om opheldering. De waarneming is inmiddels verwijderd.

- alle waarnemingen van 2021

- aantallen april per dag langs trektelposten, 2021, 2020 en 2019

- broeddata 2020-2021 Mijdrecht, Ad van Uchelen

- meer over eerste aankomst

- E-bird: gemiddeld verloop van voorkomen zomer-winter Afrika-China-Europa

RvS vernietigt gedragscode natuurinclusief renoveren voor NOM-keur

22 april 2021

In 2017 componeerde Brede Stroomversnelling als brancheorganisatie van bouwers van energieneutrale NOM-woningen (Nul op de Meter) een gedragscode voor natuurinclusief renoveren onder keurmerk. De RvS oordeelde in hoger beroep van SEVON (vleermuizenonderzoek) en Stichting Witte Mus (huismusbescherming) dat deze gedragscode voor NOM-keur te weinig specifiek en te onduidelijk is. Er zijn ook onvoldoende waarborgen om te voorkomen dat vleermuizen of huismussen gedood of verstoord worden. En de minister beschikte over onvoldoende informatie om te kunnen beoordelen of de Gedragscode voldoet aan de eisen uit de Wnb en die voortvloeien uit de Vogel- en Habitatrichtlijn. De Afdeling acht de hoger beroepen van Sevon en Witte Mus gegrond en vernietigt daarom de uitspraak van de rechtbank en het goedkeuringsbesluit van de minister.

Over de regelgeving t.a.v. de gierzwaluw doet de raad geen uitspraken.

Een en ander betekent dat de gedragscode, die ook voor de bescherming van nesten van gierzwaluwen van belang is, niet meer toegepast kan worden. In afwachting van een verbeterde versie moet nu voor ieder project weer apart ontheffing van de verbodsbepalingen in de Wet Natuurbescherming (Wnb) worden aangevraagd.

Voorzitter Leen van Dijke van Stroomversnelling zegt in de NRC van 21 april dat de uitspraak leidt tot "vertraging van renovatie voor tenminste duizenden woningen". Hij meent ook dat het niet tot de RvS had hoeven komen want "de code is zo opgesteld dat hij aangepast kan worden als er verbeterpunten zijn".

De (ingrijpende) renovaties onder NOM-keur (met verplichte hantering van de nu geschrapte gedragscode) vormen overigens maar een zeer klein deel van de geplande energietransitie van de acht mijloen woningen in Nederland. Er wordt steeds vaker gerenoveerd in kleinere (no regret) stappen, zie NOM-keur in stappen, 15-10-2020 . Onduidelijk is nog hoe hier de gedragscode Natuurinclusief renoveren is ingepast. Nog vaker is ook andere regelgeving voor natuurinclusiviteit van toepassing, zoals andere gedragscodes en nog generieker soortenmanagementplannen van gemeenten en woningcorporaties voor grotere gebieden / woningbestanden.

De zoogdiervereniging is tevreden. Er is eindelijk voldaan aan de bezwaren die al bij de eerste versie van de gedragscode te berde werden gebracht. "De ministeries van EZK en LNV zijn inmiddels gestart met het in beeld brengen van de kennislacunes".

- nieuwsberichten - achtergronden bij SEVON

- bericht bij zoogdiervereniging

- bericht Nature Today 22-4-2021

- reactie , standpunt van Stroomversnelling

Eerder bericht van 24 november 2020:

Belangenorganisaties voor huismus (Stichting Witte Mus) en vleermuis (Sevon) dienden in 2018 zienswijzen in tegen de gedragscode natuurinclusief renoveren die verplicht is bij renovaties volgens NOM (Nul op de Meter) met keurmerk. Die werden naar hun inzichten niet of onvoldoende gehonoreerd. Beroep daartegen werd door de rechter echter afgewezen, zie uitspraak 12 december 2018. Na erg lang wachten volgde de behandeling in hoger beroep bij de Raad van State op 23 november 2020, zie Witte Mus op facebook , achtergronden in artikel in Krapuul.nl, en een column van Koos Dijksterhuis in Trouw 20-11-20.

Voor de huismus is niet alleen de (beschermde) nestplaats van belang maar ook de omringende biotoop voor voedsel, bescherming en socialising, zoals struiken, heggen en bossages. Stichting Witte Mus stelt dat die biotoop onvoldoende wordt beschermd (bij wijkrenovaties gaan vaak ook alle tuinen tegen de vlakte) wat mede oorzaak is van de sterke achteruitgang van de huismus. Momenteel speelt dit bijvoorbeeld in Noordwijkerhout bij een sloop- en nieuwbouwproject. Er werden bij het ecologisch onderzoek geen mussennesten aangetroffen maar na de sloop maken de bewoners nu bezwaar tegen de kap van bomen en struikgewas omdat grote aantallen huismussen worden aangetroffen. Of zaten er toch nesten in het gesloopte pand? Zie berichten in 'Blik op Noordwijkerhout', 24-11-2020.

De eerste vijf NOM-keur projecten (vlgs. experimenteergedragscode) werden in 2016/2017 gerealiseerd. Daarbij ontstonden o.a. diverse problemen met gierzwaluwbroedplaatsen (dode jongen op straat na dichtpurren in Oud-Vossenmeer, zie bericht over start Stroomversnelling, 2015 ).

Mede naar aanleiding van bezwaren van het Netwerk Groene Bureaus, NGB, Gierzwaluwbescherming Nederland, GBN, Stichting Witte Mus en de vleermuisonderzoekers, Sevon, werd de gedragscode aangepast en is begin 2018 na goedkeuring door de minister in de huidige vorm van kracht geworden. Hier meer over de praktijk van deze gedragscode.

29 maart 2021

De gierzwaluw in broedvogels Sovon 2019

Sovon publiceerde weer een lijvig rapport over de broedvogelstand in 2019. Op pagina 94 t/m 97 wordt de gierzwaluw behandeld en de naam "gierzwaluw" komt 54 keer in het document voor.

De trend is volgens de MUS-tellingen sinds 2007 licht dalend. Dat is dus volgens aantallen rondvliegende vogels tijdens de derde van drie MUS-tellingen. In 2019 werden er tijdens die 3e telling van 15-6 tot 15-7 20.810 stuks gezien. Er wordt niet aangegeven in hoeverre die trend ook als de trend van de broedvogelstand mag worden beschouwd.

In de Vogelatlas 2013-2015 werd het aantal broedparen geschat op 40.000 - 60.000.

In vijftien steden/dorpen waar intensief werd geteld werd berekend hoeveel inwoners er per broedpaar zijn. Gemiddeld kwam dat op 249 inwoners per broedpaar maar de variatie is groot: van 897 inwoners per paar in Delft tot slechts 15 in Woudsend.

- Sovon, broedvogels 2019

- gierzwaluwtellingen Woudsend

16 maart 2021

Stevige kritiek op ontwerp gedragscode woningcorporaties

Het Netwerk Groene Bureaus (NGB) is kritisch over een nieuwe gedragscode voor soortenbescherming door woningcorporaties. De code omvat generieke maatregelen voor een groot aantal projecten zodat geen ontheffing Wet Natuurbescherming (Wnb) voor elk project meer nodig is. De NGB meent dat de code voor veel te grote projecten van toepassing is waardoor de bescherming van soorten als gierzwaluw, huismus en verschillende soorten vleermuizen onvoldoende gewaarborgd is. Het is verder onduidelijk in welke gevallen de code van toepassing is, de monitoring is niet omvangrijk genoeg en duurt te kort, de basisvoorwaarden voor het "natuurvrij maken' ontbreken en er zou geen aparte onderzoeksinspanning opgenomen moeten worden (maar verwezen worden naar bestaande protocollen zoals het Kennisdocument gierzwaluw). Verder doet de NGB een aantal suggesties voor betere maatregelen. Zo worden in de code voor gierzwaluwen nog steeds de levensgevaarlijke gierzwaluwdakpannen toegelaten. Al met al vindt de NGB de gunstige staat van instandhouding van de betrokken soorten met deze code niet gegarandeerd en ook dat deze gedragscode niet voor vogels kan worden toegepast.

- bericht Groene Ruimte 12-3-2021

- reactie van NGB op de ontwerp gedragscode

- meer over gedragscodes

- dakpanhuifjes zijn gevaarlijk voor gierzwaluwen

12 maart 2021

Standaard nesten voor gierzwaluwen in nieuwbouw?

In een manifest van natuurorganisaties, bouwondernemingen, banken en leveranciers wordt bepleit dat in het nieuwe regeerakkoord wordt opgenomen dat er voor nieuwbouw een "Natuurstandaard" wordt opgesteld. Alle nieuwbouw zou voorzien moeten worden van groenvoorzieningen in de buurt en van broed- en verblijfplaatsen voor vogels en zoogdieren zoals gierzwaluw, huismus en vleermuis.

Het gebeurt hier en daar al vrijwillig maar dat is niet genoeg en is een concurrentienadeel voor bouwers die er wel geld voor uittrekken. Natuurvoorzieningen zouden daarom verplicht moeten worden opgenomen in de aanbestedingseisen. Het al langer bepleite "natuurinclusief bouwen", dat ook volgens minister Carola Schouten gangbaar gemaakt moet worden, kan zo snel en systematisch van de grond komen.

- bericht NRC 10 maart 2021

- manifest "Bouwen voor Natuur" bij NLGreenlabel

- meer over thema verplichte neststenen in de nieuwbouw

28 februari 2021

Ze komen er weer aan !

In Givatayim, Israël, zijn op 17 februari de eerste gierzwaluwen aangekomen. Het was er nog koud, 5 graden en in Jeruzalem lag sneeuw. Er is een enthousiaste groep beschermers die ook flink wat nestkasten met camera's in bedrijf heeft. Op 26 februari kwam de eerste vogel in nestkast 19M aan. Coördinator Amnon Hahn zag bij aankomst dat hij/zij vrijwel direct in de nestkom kroop en na 7 minuten indommelde met de ogen dicht. Kast B4 is inmiddels ook bezet en op 28 februari arriveerden de twee broedvogels in kast B3. Op Youtube is het allemaal te volgen, live en via opgenomen filmpjes.

Tien graden noordelijker, in Tasjkent, Oezbekistan, werden de eerste twee gierzwaluwen op 19 februari gezien.

Op deze deze site van e-bird is het verloop van de trek en de aankomst in januari-februari in het Midden-Oosten goed te zien.

De allereersten in Nederland worden soms eind maart gezien maar pas vanaf 15 april is er een redelijke trefkans als je goed uitkijkt. De hoofdmacht komt eind april en in de eerste week van mei. Ze vertrekken begin april uit het winterverblijf in Congo.

19 februari 2021

Nachtelijke samenwerking op hoog niveau

Een boek met een gierzwaluw op de cover moet ik hebben, ongeacht de inhoud. De Volkskrant, 13-2-2021, bracht me via een interview met schrijfster Helen Macdonald op het spoor van "Schemervluchten", de vertaling van "Vesper Flights". De titel slaat op de nachtelijke klimvluchten van de gierzwaluw. Het blijkt een verzameling van 41 natuuressays waarbij vogels vaak de inspiratiebron zijn voor bespiegelingen over de relatie van mens en natuur.

De gierzwaluw wordt geïntroduceerd als "magisch", een "devil bird", als "onbevattelijke engelen" en "buitenaardse wezens" met een geopende bek die aan een "mini-reuzenhaai" doet denken. Als je er eentje in je hand hebt lijkt het "een entiteit uit een alternatief universum". Raadsels zijn het, nog steeds.

In de zomer verzamelen de niet broedende gierzwaluwen zich twee maal per nacht op 2-3 km hoogte boven Midden-Nederland. Rechtsonder op de cover staat de radar van piloot Luit Buurma / ecoloog Adriaan Dokter waarmee de nachtelijke klimvluchten bestudeerd werden. Het is nog niet goed helder waar die voor dienen. Deels om te slapen, maar ook voor "socialising", naar elkaar kijken, van elkaar leren, het kalibreren van het magnetisch kompas, verkennen van de topografie van de heel verre omgeving en om het weer te voorspellen. De schrijfster komt terug op dat "buitenaardse" en ziet een voorbeeld voor de mens. Hoe gemeenschapszin leidt tot meer kennis om bij dreigend onheil betere beslissingen te kunnen nemen.

- Schemervluchten, 320 p. Euro 23,- Bezige Bij, 2021 (of bij uw lokale boekhandel)

- Meer over ontdekking en onderzoek van de nachtelijke klimvluchten

7 februari 2021

SMP voor Wijk bij Duurstede

Op 2 februari is door provincie Utrecht voor de tweede maal een Soortenmanagementplan (SMP) goedgekeurd, ditmaal voor de hele gemeente Wijk bij Duurstede. Het SMP beschrijft de voorschriften voor een generieke ontheffing van de verbodsbepalingen voor het verstoren van gierzwaluw, huismus, en drie vleermuissoorten volgens de Wet natuurbescherming. Deze SMP geldt voor 10 jaar, inclusief de dorpen Cothen en Langbroek. In 2018 werd zo'n plan van kracht voor een wijk in Amersfoort en in 2020 voor de hele gemeente Zeist.

In het SMP staat o.a. waar de soorten voorkomen, hoe ze beschermd moeten worden, hoe de monitoring moet worden uitgevoerd en onder welke andere voorwaarden er geen ontheffing Wnb hoeft te worden aangevraagd voor een ingreep bij een individueel project. Het doel van SMP's is o.a. efficiënter werken, kosten besparen en beter beschermen.

- bericht in Wijksnieuws.nl

- beschikking van de provincie en tekst van het SMP

Meer over SMP's:

- SMP Zeist (+kaart met gierzwaluwnestlocaties, blauw vierkant)

- SMP Etten Leur

- SMP Groningen-Hoogkerk - versterkingsoperatie

- SMP Vechtdal Wonen voor Hardenberg e.o. nov. 2020

Lezing over Apus horus (de Schiergierzwaluw?)

2 februari 2021

Dutch Birding verzorgt op dinsdagavond 2 februari om 20 u. een livestream van een lezing over Apus horus, de Horusgierzwaluw. Die broedt alleen zuidelijk van de Sahara (zie broedgebied ). De eerste en enige Nederlandse waarneming was mogelijk op 26/27 september 2019 boven Schiermonnikoog (zie waarneming.nl - Horusgierzwaluw ). Dat zou dus heel erg bijzonder zijn en was aanleiding om de Nederlandse naam "Schiergierzwaluw" te overwegen.

De Belg Gerald Driessens (van het boek "A guide to the Swifts and Treeswifts of the World) en Justin Jansen (de ontdekker op Schier) voeren het woord. Het gaat o.a. over determinatieperikelen bij gierzwaluwen.

Info en link voor de livestream bij Dutch Birding.

- foto's van kolonie in Senegal

P.S. Wat een presentatie ! Grote klasse, spannend ! Na analyses van heel veel details op de foto's en vergelijking met balgen en foto's van Afrikaanse exemplaren en met vier andere gelijkende soorten is de conclusie........ dat een juveniele Horusgierzwaluw Schiermonnikoog heeft bezocht ! Het was daarmee de eerste waarneming in Nederland en ook de eerste buiten Afrika.

Het broed- en verblijfsgebied van de Horusgierzwaluw valt in Afrika nagenoeg samen met dat van de Pijlstaartgierzwaluw. Die belandde begin jaren '60 in Spanje en broedde daar voor het eerst in 1966. Misschien dat dit de eerste Horusgierzwaluw was die dat ook van plan is?

Een aanvraag voor aanvaarding van de waarneming door de commissie dwaalgasten CDNA is in de maak.

Massale zwaluwsterfte in Spaanse winter

18 januari 2021

In een aantal Spaanse steden zijn meer dan 500 dode zwaluwen gevonden, waaronder 46 stuks in Tarragona (zie foto in krantenbericht). Het gaat volgens de Catalaanse vogelorganisatie om rotszwaluwen (roquerol, zie bericht ICO ) maar op de foto lijken ook (vale ?) gierzwaluwen zichtbaar. De rotszwaluwen zouden naar de steden zijn gevlucht voor de kou.

Vermoed wordt dat er duizenden gesneuveld zijn door de extreme kou en een dik pak sneeuw in grote delen van Spanje. Bij Madrid werd zelfs een nooit eerder vertoonde 25 graden vorst gemeten. Spaans krantenbericht van 12 januari.

De klimaatcrisis speelt ook hier mogelijk een rol middels de "shifting Polar Vortex" die voor "horrorwinters" In Europa en de VS kan zorgen.

In Spanje is de gierzwaluw vandaag door vogelorganisatie SEO uitgeroepen tot vogel van het jaar 2021. In 20 jaar ging de stand 33% achteruit. Zie filmpje op Youtube.

Gierzwaluw en Greta Thunberg op postzegel

15 januari 2021

In Zweden weten ze ook heel goed dat de klimaat- en biodiversiteitscrisis heel nauw samenhangen. Het Zweedse postbedrijf PostNord brengt op suggesties van lezers op 14 januari een nieuwe postzegel uit die is gewijd aan de Zweedse natuur. Greta Thunberg (ook naar aanleiding van haar 18e verjaardag) poseert temidden van een vlucht gierzwaluwen. Het Zweedse 'tornseglare' betekent letterlijk vertaald 'torenzeiler'.

Wel jammer dat de vogelnaam er niet op staat maar aan het wit onder de keel is duidelijk te zien dat een gierzwaluw bedoeld wordt. Echt goed is het vliegbeeld overigens niet maar de twee rechts boven van het groepje van vier kunnen er mee door Zie: Nyheter-lokalt.

Filmpjes om de winter door te komen

Geheim gedrag in de lucht

Vertraagde beelden onthullen wat ze in de lucht doen: buikje krabben, vliegje pakken, vrij worstelen, kop schudden, paren, verenonderhoud, poten poetsen, luizenjacht..... Sterk vertraagde filmpjes van Jean Francois Cornuet, voorzien van die heerlijke zomergeluiden.

- Meer schitterende filmpjes / analyses van vliegkunsten.

400 nestkasten op gevel in Bakoe

In de hoofdstad Bakoe van Azerbeidzjan is een bijzonder groot nestkastenproject van 400 kasten op een kopgevel gerealiseerd. Onbekend wanneer, maar er zijn al kasten bezet. Dat wordt gecontroleerd met een mini-camera aan een snoertje. Bekijk het filmpje op Youtube . Een vergelijkbaar project is in Utrecht in 2020 gerealiseerd met 70 kasten. Er is nog geen bezetting geconstateerd, zie nr. 25 in lijst Utrechtse kunstnestprojecten.

Massale gierzwaluwwegtrek in Engeland

Op 28 juni 2020 werden bij een trektelpost aan de Engelse oostkust bij Filey ruim 16.000 zuidwaarts trekkende gierzwaluwen geteld, zie verslag en filmpje langs de kust trekkend. Een dag later begon de trek opnieuw, ook weer vanaf 4 uur in de ochtend tot een uur of 10. Enorme zwermen kwamen in golven laag boven de horizon langs en rond 12 uur was het zo goed als over. Teller Ben Ward kwam op een uiteindelijk dagtotaal van 46.026 exemplaren, een nieuw record voor de UK. Verslag en filmpjes op Birdguides.com.

De (tijdelijke) wegtrek was het gevolg van erg slecht weer in Engeland. Hier in Nederland waren de daklozen en niet-broeders ook al bijna een week vertrokken en werd het erg stil boven de kolonies. Alleen de broedvogels schieten zo nu en dan ongemerkt (als je er niet op let) het nest in om de jongen te voeren en er de nacht door te brengen. Rond 10 juli kwamen de niet-broeders weer terug en werden de schreeuwpartijen langs de nesten hervat. Het is nog te vroeg om al naar Afrika te gaan. Ze willen alle tijd, tot in de 2e/3e week van juli, benutten om een broedplaats te vinden.

Onderzoek (E., 31 p.) naar twee slechtweer periodes in 2020 en gevolgen voor broedsucces in Leeds (Engeland) en omgeving: Slechtweerbroedsucces . Van 34 eieren van 13 paartjes vloog slechts 56% uit. Normaal was dat 82% over zes jaar gemiddeld.

Filmpjes uit kunstnesten

Nog meer filmpjes

jaaplangenbach@ziggo , Willemstraat 38, 3511 RK, Utrecht

06 - 3849 7474 , https://twitter.com/ApusNL

Begin pagina